ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ
ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از:
١- ﺗﻌﻴﻴﻦ هدف، ﻳﺎﻓﺘﻦ و ﺳﺎﺧﺘﻦ راﻩ وﺻﻮل ﺑﻪ ﺁن
٢- ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮﯼ در ﻣﻮرد اﻳﻨﮑﻪ ﭼﻪ ﮐﺎرهاﻳﯽ ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد.
٣- ﺗﺠﺴﻢ و ﻃﺮاﺣﯽ وﺿﻌﻴﺖ ﻣﻄﻠﻮب در ﺁﻳﻨﺪﻩ و ﻳﺎﻓﺘﻦ و ﺳﺎﺧﺘﻦ راهها و وﺳﺎﻳﻠﯽ ﮐﻪ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺁن را فراهم ﮐﻨﺪ.
۴- ﻃﺮاﺣﯽ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺷﻴﺌﯽ ﻳﺎ ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ را ﺑﺮﻣﺒﻨﺎﯼ ﺷﻴﻮﻩ اﯼ ﮐﻪ از ﭘﻴﺶ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪﻩ ﺗﻐﻴﻴﺮ بدهد.
ارایه درگاه پرداخت ePayBank.ir برای کسب و کارهای اینترنتی ، آنلاین و مجازی
تبلیغات خدمات و کالاهای فروشگاه ، سایت را میتوانید در MyCityAd.ir درج نمایید.
ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ داراﯼ هدف ها ﯼ ﻣﻌﻴﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:
١- اﻓﺰاﻳﺶ اﺣﺘﻤﺎل رﺳﻴﺪن ﺑﻪ هدف از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ها
٢- اﻓﺰاﻳﺶ ﺟﻨﺒﻪ اﻗﺘﺼﺎدﯼ (ﻣﻘﺮون ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪ ﺑﻮدن ﻋﻤﻠﻴﺎت)
٣- ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﺮ روﯼ ﻣﻘﺎﺻﺪ و اهداف و اﺣﺘﺰار از ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺴﻴﺮ
۴- ﺗﻬﻴﻪ اﺑﺰارﯼ ﺑﺮاﯼ ﮐﻨﺘﺮل
اﻧﻮاع ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ
١- ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ اﺳﺎﺳﯽ(اﺳﺘﺮاﺗﮋﻳﮏ)
ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ اﺳﺎﺳﯽ، دوراﻧﺪﻳﺸﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻳﺎﻓﺘﻪ اﯼ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮاﺣﻞ زﻳﺮ را در ﺑﺮ دارد:
اﻟﻒ- ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺘﻬﺎ و هدفهای دور ﺑﺮد
ب- ﺗﻔﮑﻴﮏ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺘﻬﺎ ﺑﻪ هدف ها ﯼ ﮐﻤﯽ و ﮐﻴﻔﯽ ﮐﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪت، ﮐﻪ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ را در اﺻﻄﻼح هدف ﮔﺬارﯼ ﻣﯽ ﻧﺎﻣﻨﺪ.
ج- ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻂ ﻣﺸﯽ ها ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎ
د- ﻃﺮح رﻳﺰﯼ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ اﺟﺮاﻳﯽ (ﺗﺎﮐﺘﻴﮑﯽ)
ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ اﺳﺘﺮاﺗﮋﻳﮏ، ﺁﻳﻨﺪﻩ را ﭘﻴﺶ ﮔﻮﻳﯽ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ وﻟﯽ ﻳﮏ ﻣﺪﻳﺮ را ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در ﻣﻮارد ذﻳﻞ ﻳﺎرﯼ دهﺪ:
اﻟﻒ) ﻓﺎﺋﻖ ﺁﻣﺪن ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﻣﻘﺘﻀﻴﺎت ﺁﺗﯽ
ب) اراﺋﻪ ﻓﺮﺻﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ، ﺑﺮاﯼ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺧﻄﺎها ﯼ اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ
ج) ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮﯼ درﺳﺖ در زﻣﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ
د) ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﺮ اﻋﻤﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاﯼ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﻣﻄﻠﻮب ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮﻧﺪ.
2- ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ اﺟﺮاﻳﯽ (ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﯽ)
ﺗﻮاﻟﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﯽ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از:
اﻟﻒ) ﺗﻬﻴﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﮐﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪت (ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺑﻮدﺟﻪ و زﻣﺎﻧﺒﻨﺪﯼ)
ب) ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻌﻴﺎرها ﯼ ﻋﻤﻠﮑﺮد و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ: ﮐﻤﻴﺖ، ﮐﻴﻔﻴﺖ و هﺰﻳﻨﻪ
ج) ﺑﺎزﺑﻴﻨﯽ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻮارد اﻧﺤﺮاف
د) ﺗﻬﻴﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺟﺪﻳﺪ
3- ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ ﺗﺨﺼﺼﯽ (ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ در ﺳﺎﻳﺮ وﻇﺎﻳﻒ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ)
اﻟﻒ) ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ و ﮐﻨﺘﺮل ﺗﻮﻟﻴﺪ(ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪ): ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺗﻌﻴﻴﻦ، ﺗﺤﺼﻴﻞ و ﺗﺮﺑﻴﺖ ﮐﻠﻴﻪ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪﻳﻬﺎﯼ ﻻزم، ﺑﺮاﯼ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺁﺗﯽ ﻣﺤﺼﻮﻻت و ﺑﺮاﯼ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻴﺎزها ﯼ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﯽ ﻳﺎ ﻏﻴﺮ ﻣﺘﺮﻗﺒﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﺑﺎزار
ب) ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ ﭘﺮﺳﻨﻠﯽ( ﻧﻴﺮوﯼ اﻧﺴﺎﻧﯽ): ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻌﺪاد اﻓﺮادﯼ ﮐﻪ در ﺳﺎﻟﻬﺎﯼ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺑﺮاﯼ ﺗﺄﻣﻴﻦ هﺪﻓﻬﺎﯼ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدﻧﺪ، ﺁﻣﻮزش ﺑﻴﻨﻨﺪ و ﺗﺮﻓﻴﻊ ﻳﺎﺑﻨﺪ.
ج) ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ ﻣﺎﻟﯽ: ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺰان و ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ و ﻣﺘﻘﺎﺑﻼً ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺰان و ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﻣﺼﺎرف ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ ﻣﺬﮐﻮر ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺄﻣﻴﻦ هﺪﻓﻬﺎﯼ ﻣﻮﺳﺴﻪ و ﺻﺎﺣﺒﺎن و ﮐﻨﺘﺮل ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺁن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ ﻳﮑﯽ از اﺳﺎﺳﯽ ﺗﺮﻳﻦ هدف ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮔﺎﻣﻬﺎﯼ ﻋﻤﺪﻩ اﯼ ﺑﺎﻳﺪ در اﻳﻦ راﺳﺘﺎ ﺑﺮداﺷﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﮔﺎﻣﻬﺎ ﺷﺎﻣﻞ:
ﺁﮔﺎهﯽ از ﻓﺮﺻﺘﻬﺎ(ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻧﻴﺎزها )، ﺗﻌﻴﻴﻦ اهداف ﮐﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪت، ﮐﺴﺐ اﻃﻼﻋﺎت ﮐﺎﻣﻞ درﺑﺎرﻩ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ها ﯼ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ، دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪﯼ و ﺗﺤﻠﻴﻞ اﻃﻼﻋﺎت، ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻓﺮﺿﻴﻪ ها و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﻮاﻧﻊ، ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺑﺪﻳﻞ ها (راﻩ ﺣﻞ ها )، ارزﻳﺎﺑﯽ راﻩ ﺣﻞ ها ﯼ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن، اﻧﺘﺨﺎب راﻩ ﺣﻞ، ﺗﺪوﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ها ﯼ ﻓﺮﻋﯽ(ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﯽ)، ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺗﻔﺼﻴﻠﯽ ﺗﻮاﻟﯽ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ها و ﺟﺪول زﻣﺎﻧﺒﻨﺪﯼ، ﺑﻴﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ها ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ارﻗﺎم ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺗﺨﺼﻴﺺ ﺑﻮدﺟﻪ، ﭘﻴﮕﻴﺮﯼ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﮐﺎر ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﺳﺎزﻣﺎن ها ﻣﺤﺎﺳﻦ زﻳﺎدﯼ ﺑﻪ هﻤﺮاﻩ دارد ﮐﻪ ﻣﻬﻤﺮﻳﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:
١- اهداف ﺳﺎزﻣﺎن را ﻓﻘﻂ در ﭼﺎرﭼﻮب ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺗﺤﻘﻖ ﺑﺨﺸﻴﺪ.
٢- ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ، زﻣﻴﻨﻪ را ﺑﺮاﯼ اﺟﺮاﯼ ﺗﺼﻤﻴﻢ ها ﻓﺮاهﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.
٣- ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ در ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﻃﺮﺣﻬﺎﯼ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد و ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﺘﻴﺠﻪ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺁورد.
۴- ﺑﺎ رﺷﺪ ﺳﺮﻳﻊ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژﯼ، ﺗﻨﻬﺎ در ﭼﺎرﭼﻮب ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺧﻮد را ﺑﺎ رﺷﺪﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺗﻄﺒﻴﻖداد.
۵- ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ، ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﺎ را ﺑﻪ ﺳﻮﯼ اﻗﺘﺼﺎدﯼ ﮐﻼن ﻣﯽ ﺑﺮد و از ﺑﻪ هدر رﻓﺘﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.
۶- ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ،ﻣﻮﺟﺐ ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﻨﺪﯼ ﻣﯽ ﮔﺮدد ودر ﻧﺘﻴﺠﻪ اﺑﺰار ﮐﻨﺘﺮل را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺪﻳﺮ ﻣﯽ دهﺪ.
٧- ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ،روﺣﻴﻪ ﮔﺮوهﯽ را ﺑﺎﻻ ﻣﯽ ﺑﺮد و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮐﺎراﻳﯽ ﺳﺎزﻣﺎن اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﯽ ﻳﺎﺑﺪ.
ﻋﻠﯽ رﻏﻢ ﻣﺤﺎﺳﻦ زﻳﺎدﯼ ﮐﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ دارد، ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎﻳﯽ را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ همراه دارد ﮐﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:
١- ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺻﺮف هﺰﻳﻨﻪ و وﻗﺖ، ﺗﻌﻬﺪﯼ ﺑﺮاﯼ ﺗﺤﻘﻖ اهداف ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﻤﯽ دهﺪ.
٢- ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺻﺮف هﺰﻳﻨﻪ و وﻗﺖ، ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎﯼ ﮐﻮﭼﮏ از اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻞ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ ﺧﻮددارﯼ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ.
٣- ﺣﺮﮐﺖ را در ﺗﻤﺎم ﺳﻄﻮح ﺳﺎزﻣﺎن در ﮐﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪت، ﻣﺸﮑﻞ ﻳﺎ ﮐﻨﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.
۴- ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮ اﺳﺎس اﺣﺘﻤﺎﻻت و ﺣﺪس اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺮ ﻳﻘﻴﻦ همواره راههایی ﺑﺮاﯼ کاهش اﻳﻦ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ها اراﺋﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ:
١- ﺗﺎ ﺳﺮ ﺣﺪ اﻣﮑﺎن از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ ها ﯼ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ هﻢ ﺧﻮددارﯼ ﺷﻮد.
٢- از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ ﻣﻮازﯼ در زﻣﻴﻨﻪ ها ﯼ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن، ﺑﺮ اﺳﺎس ﺿﺎﺑﻄﻪ ﺧﺎص ﮐﻤﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﺷﻮد.
٣- ﺳﻌﯽ ﺷﻮد ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ها هﻤﺎهﻨﮓ ﺑﺎ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ و ﻳﮑﻨﻮاﺧﺖ ﭘﻴﺶ ﺑﺮوﻧﺪ.
۴- ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ها ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺟﺮا ﺷﻮد.
ﺑﺮاﯼ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ، ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ دارﻳﻢ.
ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ: ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺗﻌﻴﻴﻦ هدف ﮐﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪت و راﻩ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺁن؛ ﺑﻪ ﺑﻴﺎن دﻳﮕﺮ، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ
ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺗﻌﻬﺪ ﺑﺮاﯼ اﻧﺠﺎم ﻳﮏ ﺳﺮﯼ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺤﻘﻖ هدف.
ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ها
ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ها ﺧﻮد ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﯼ ﻋﻤﺪﻩ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ:
١- ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ها ﯼ اﺳﺘﺮاﺗﮋﻳﮏ: اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ها ﺑﺮاﯼ ﮐﺴﺐ اهداف ﺟﺎﻣﻊ ﺳﺎزﻣﺎن ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد و از ﻃﺮﻳﻖ ﺁن، ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ﺳﺎزﻣﺎن – ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ دﻟﻴﻞ ﺣﻴﺎت ﺁن اﺳﺖ- ﺑﻪ اﺟﺮا در ﻣﯽ ﺁﻳﺪ.
٢- ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ها ﯼ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﯽ(اﺟﺮاﻳﯽ – ﺗﺎﮐﺘﻴﮑﯽ): ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ها ﻳﯽ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺟﺰﺋﻴﺎت ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ اﺟﺮاﯼ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ها ﯼ اﺳﺘﺮاﺗﮋﻳﮏ را اراﺋﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ:
اﻟﻒ) ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﯼ ﻳﮑﺒﺎرﯼ ب)ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ها ﯼ همیشگی
اﻧﻮاع ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ها
ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ هﺮ ﻋﻤﻠﯽ ﺁﺗﯽ را در ﺑﺮ ﻣﯽ ﮔﻴﺮد؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﻧﻮاع ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ دارد ﮐﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪﯼ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ : ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ﻳﺎ هدف دور ﺑﺮد، اهداف ﮐﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪت، راهﺒﺮد (اﺳﺘﺮاﺗﮋﯼ )، ﺧﻂ ﻣﺸﯽ(ﺳﻴﺎﺳﺖ)، روﻳﻪ، ﻣﻘﺮرات، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﯼ اﺟﺮاﻳﯽ(ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﯽ) و ﺑﻮدﺟﻪ.
اﻟﻒ) اهداف دورﺑﺮد ﻳﺎ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ها : هﻤﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ها و رﻓﺘﺎرها ﯼ اﻧﺴﺎﻧﯽ هﺪﻓﺪارﻧﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﮔﺮوهﯽ ﻧﻴﺰ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺪون هدف ﺑﺎﺷﺪ. اهداف دورﺑﺮد ﻳﺎ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ها ﯼ ﻳﮏ ﺳﺎزﻣﺎن ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺑﻪ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎﯼ ﺧﺎﺻﯽ ﺑﻪ ﺷﺮح ذﻳﻞ اﺳﺖ:
١- ﺷﺮح ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ها ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻔﻬﻮم و روﺷﻦ ﺑﺎﺷﺪ.
٢- ﻣﺄﻣﻮرﻳﺘﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻌﻬﺪ، اﻳﺜﺎر و ﻋﻼﻗﻪ ﯼ ﻣﺪﻳﺮان و ﮐﺎرﮐﻨﺎن را ﺟﻠﺐ ﮐﻨﺪ.
٣- ﻧﺘﻴﺠﻪ ﯼ ﺗﺮﮐﻴﺒﯽ اهداف ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﺠﻤﻮع اﺟﺰاﯼ ﺁن ﺑﺎﺷﺪ.
۴- در ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ها ﺑﺎﻳﺪ از ﺧﻼﻗﻴﺖ و ﻧﻮﺁورﯼ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﮐﺮد.
۵- اهداف دورﺑﺮد ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﺸﺄ ﺿﻮاﺑﻂ و اﺻﻮل ﮐﻠﯽ ﺳﺎﺧﺖ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻣﻄﻠﻮ ب ﺑﺮاﯼ اﺟﺮاﯼ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ها ﺑﺎﺷﺪ.
ب) اهداف ﮐﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪت: ﻗﺒﻞ از ﺗﻌﺮﻳﻒ اهداف ﮐﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪت ﺑﺎﻳﺪ هدف را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮐﺮد.
هدف ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺑﻴﺎن ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر(ﺷﺎﻣﻞ ﮐﺎر ﻣﺸﺨﺺ و ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺪازﻩ ﮔﻴﺮﯼ ) در ﻣﺤﺪودﻩ ﯼ زﻣﺎﻧﯽ ﺧﺎص و ﺑﺎ هﺰﻳﻨﻪ اﯼ ﻣﻌﻴﻦ.
هدف ﮔﺬارﯼ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺗﻔﮑﻴﮏ اهداف ﮐﻮﺗﺎ ﻩ ﻣﺪت از ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪت و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺰان دﺳﺖ ﻳﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ در ﻃﻮل زﻣﺎن.
ﻧﺘﺎﻳﺞ هدف ﮔﺬارﯼ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از: اوﻻً ﮐﺎر ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ را در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ ﺳﺎدﻩ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﺛﺎﻧﻴﺎً از اﻧﺠﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ – ها ﯼ ﭘﺮاﮐﻨﺪﻩ و ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.
اهداف ﮐﻮﺗﺎﻩﻣﺪت: ﻣﻨﻈﻮر از اهداف ﮐﻮﺗﺎﻩﻣﺪت، هدف ها ﻳﯽ هﺴﺘﻨﺪﮐﻪدر ﻃﻮل ﻳﮏ دورﻩ ﻧﺴﺒﺘﺎ ًﮐﻮﺗﺎﻩ ﻣﺜﻼًﻳﮑﺴﺎﻟﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ دﺳﺖ ﻳﺎﺑﻴﻢ.
ج) اﺳﺘﺮاﺗﮋﯼ: اﺳﺘﺮاﺗﮋﯼ ﻧﻮﻋﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻘﺼﻮد ﻳﺎ ﻣﻨﻈﻮر اﺻﻠﯽ ﺳﺎزﻣﺎن را ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺧﺪﻣﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻋﺮﺿﻪ ﺧﻮاهﺪ ﮐﺮد، ﻣﻌﻴﻦ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﻳﺪ. اﺳﺘﺮاﺗﮋﯼ ﺑﺮاﯼ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اهداف ﭼﻨﺪﮔﺎﻧﻪ اش، ﻣﺴﻴﺮ واﺣﺪﯼ ﻣﻌﻴﻦ ﮐﺮدﻩ و ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﻴﺮﯼ ﻣﻨﺎﺑﻊ را در ﺟﻬﺖ ﮐﺴﺐ اهداف ﺟﺎﻣﻊ هﺪاﻳﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.
د) ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻂ ﻣﺸﯽ ها و ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎ:
ﺧﻂ ﻣﺸﯽ، راهﻨﻤﺎ و ﺣﺪودﯼ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ها ﯼ ﺁﺗﯽ، ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺤﺪودﻩ ﯼ ﺁن اﺗﺨﺎذ و ﻣﻌﻴﻦ ﺷﻮﻧﺪ . ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻳﺎ ﺧﻂ ﻣﺸﯽ، ﻳﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻋﻤﻠﯽ اﺳﺖ، ﺑﻪ ﺑﻴﺎن دﻳﮕﺮ، ﻧﺤﻮﻩ اﺟﺮاﯼ هدف را ﺑﻴﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل وﺳﻴﻠﻪ اﯼ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮاﯼ ﮐﻨﺘﺮل ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺳﺖ. ﺧﻂ ﻣﺸﯽ داراﯼ وﻳﮋﮔﯽ ها ﯼ زﻳﺮ اﺳﺖ:
ﺻﺮاﺣﺖ و وﺿﻮح، ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﺟﺮاﻳﯽ، ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻧﻌﻄﺎف، ﺟﺎﻣﻌﻴﺖ، هﻤﺎهﻨﮕﯽ، ﻣﺴﺘﺪل ﺑﻮدن، از ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻔﮑﻴﮏ ﺑﺎﺷﺪ، ﻣﺪون و ﻣﮑﺘﻮب ﺑﺎﺷﺪ.
ﻩ) روﻳﻪ: روﻳﻪ ها ، ﻣﺤﺪودﺗﺮ از ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎ ﺑﻮدﻩ، و ﺟﺮﻳﺎن ﻋﻤﻠﻴﺎت را در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﺳﺎزﻧﺪ، روﻳﻪ ه ﺎ، ﻳﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ زﻣﺎن ﺑﻨﺪﯼ ﺷﺪﻩ ﺑﺮاﯼ اﻧﺠﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ها ﯼ ﺁﺗﯽ هﺴﺘﻨﺪ. روﻳﻪ، راهﻨﻤﺎﯼ واﻗﻌﯽ ﻋﻤﻞ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺗﻔﮑﺮ.
و) روﺷﻬﺎ: روﺷﻬﺎ، ﻧﺤﻮﻩ اﺟﺮاﯼ ﺟﺪول زﻣﺎن ﺑﻨﺪﯼ روﻳﻪ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﺑﺮاﯼ ﻣﺜﺎل در ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ، اﺑﺘﺪا ﭼﻨﺪ ﮐﺎرﺷﻨﺎس ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اهمیت ﮐﺎﻻ اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ، درﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ها ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ وﺿﻌﻴﺖ ها ﯼ ﺻﺎدراﺗﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺁن را ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪﯼ و ﺻﺎدر ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. اﻳﻦ ﺗﻮاﻟﯽ اﻗﺪاﻣﺎت روﻳﻪ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﻮد و روﺷﻬﺎ ﻧﺤﻮﻩ اﻧﺠﺎم ﺗﻮاﻟﯽ ﻣﺬﮐﻮر را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دهﺪ.
ز) ﻗﻮاﻧﻴﻦ: ﻗﻮاﻧﻴﻦ از اﻳﻦ ﻧﻈﺮ ﮐﻪ ﻋﻤﻞ ﺑﺪون ذﮐﺮ ﺗﻨﺎوب زﻣﺎﻧﯽ را هﺪاﻳﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﻪ روﻳﻪ و ﺧﻂ ﻣﺸﯽ ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ. در واﻗﻊ ﻳﮏ روﻳﻪ را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﮏ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ. ﺧﻼﺻﻪ اﻳﻨﮑﻪ ﺧﻂ ﻣﺸﯽ، ﺑﻪ ﻣﺪﻳﺮ ﺣﻖ ﻗﻀﺎوت ﻣﯽ دهد وﻟﯽ ﻗﺎﻧﻮن اﻳﻦ اﺟﺎزﻩ را ﻧﻤﯽ دهﺪ.
ح) ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ها ﯼ اﺟﺮاﻳﯽ(ﺗﺎﮐﺘﻴﮑﯽ-ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﯽ)
ط) ﺑﻮدﺟﻪ: ﺑﻮدﺟﻪ ﻳﮑﯽ از اﺑﺰارها ﯼ ﻣﻬﻢ ﮐﻨﺘﺮل اﺳﺖ و ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺁن را «ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻋﺪدﯼ» ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ زﻳﺮا ماهیتی ﮐﻤﯽ دارد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﻮدﺟﻪ ﻧﻮﻋﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻗﺎﻟﺐ ﺁﻣﺎر و ارﻗﺎم، ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﺗﻌﻬﺪات ﺷﺮﮐﺖ ﻳﺎ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.
ﻓﻨﻮن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ
ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮﯼ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺁﻳﻨﺪﻩ اﺳﺖ. ﺑﺮاﯼ اﻳﻨﮑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰان ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺗﻤﺎم ﻣﺘﻐﻴﺮها ﯼ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮﯼ را ﭘﻴﮕﻴﺮﯼ ﮐﻨﻨﺪ، روﺷﻬﺎﯼ ﻣﺘﻌﺪدﯼ اﺑﺪاع ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﻀﯽ از ﺁﻧﻬﺎ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ را- ﺑﻪ ﻃﻮر ﮔﻮﻳﺎ- ﺑﺮاﯼ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ ﻣﺠﺴﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻓﻨﻮن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ و ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از:
اﻟﻒ) ﻧﻤﻮدار ﭘﺎﻳﺎن ﻧﻤﺎﯼ ﮔﺎﻧﺖ : ﺳﺎدﻩ ﺗﺮﻳﻦ و ﻗﺪﻳﻤﯽ ﺗﺮﻳﻦ روش ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ، اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﻧﻤﻮدار ﮔﺎﻧﺖ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. اﻳﻦ ﻧﻤﻮدار، اﺛﺮات ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺘﻐﻴﺮها ﯼ ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﻣﯽ دهﺪ ﮐﻪ داراﯼ ﻧﻘﺎط ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.
ﻧﻘﺎط ﻣﺜﺒﺖ: ﻣﺮاﺣﻞ اﺟﺮاﯼ ﻳﮏ ﭘﺮوژﻩ را ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺮوع و ﺧﺎﺗﻤﻪ را ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دهﺪ.
ﻧﻘﺎط ﻣﻨﻔﯽ: ﻋﺪم ﺑﻴﺎن دﻗﻴﻖ در ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﺘﻮاﻟﯽ و ﺗﻘﺪم و ﺗﺎﺧﺮ ﻣﺮاﺣﻞ اﺟﺮا
ب) ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ ﺷﺒﮑﻪ:
ﻳﮑﯽ دﻳﮕﺮ از اﺑﺰارها ﯼ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ، ﻓﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ ﺷﺒﮑﻪ اﺳﺖ، ﻳﮏ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺷﺒﮑﻪ اﯼ، ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﯼ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ها و روﻳﺪادها ﻳﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاﯼ اﻧﺠﺎم ﻳﮏ ﭘﺮوژﻩ ﻻزم اﺳﺖ.
در اﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ زﻣﺎن و ﻣﺮاﺣﻞ اﺟﺮاﻳﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ها ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز دﻗﻴﻘﺎً ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺪﻩ و ﺿﻌﻒ ها ﯼ ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﯼ ﮔﺎﻧﺖ را ﻧﻴﺰ ﻧﺪارد. اﺑﺰارها ﯼ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاﯼ ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺒﮑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ﻳﮏ روﻳﺪاد دو ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاﯼ هﺮ روﻳﺪاد ﺻﺮف زﻣﺎن و هزینه ﻧﻴﺎزﯼ ﻧﻴﺴﺖ.
ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮاﯼ اﻳﻨﮑﻪ ﺗﻮان ﺷﺒﮑﻪ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻄﻠﻮب ﻃﺮاﺣﯽ ﻧﻤﻮد ﺑﺎﻳﺪ ﻗﻮاﻋﺪﯼ را در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ:
اﻟﻒ) ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺘﻮاﻟﯽ ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﻮد
ب) ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ها را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺘﻘﺎﻃﻊ رﺳﻢ ﮐﻨﻴﻢ
ج) ﭘﺲ از هر ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺣﺘﻤﺎً ﻳﮏ روﻳﺪاد رخ ﺧﻮاهﺪ داد و ﺑﺎﻳﺪ ﺁن را ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻧﻤﻮد.
