درگاه بانکداری الکترونیک

درگاه ها و محصولات بانکداری الکترونیک ‪:‬‬
‫خدمات بانکداری الکترونیک ‪ :‬کلیه عملیاتهای بـانکی کـه توسـط یکـی از درگـاه هـا یـا محصـولات بانکـداری‬ ‫الکترونیک انجام می شود را خدمات بانکداری الکترونیک می نامند‪.‬‬
‫درگاه های بانکداری الکترورنیک ‪ :‬جایگاهی به بمنظور ارائه خدمات بانکداری الکترونیک است‪.‬جایگاههایی کـه‬ ‫مختص بانکداری الکترونیک تعریف شده و خدمات دیگری برروی آنها تعریف نشده را درگاه های تک کاره که نمونه‬ ‫آن ‪ Kiosk Bank ، POS ، ATM‬می باشد‪ .‬و ارائه خدمات بانکی بدون محدودیت در جایگـاه خـاص را درگـاه‬ ‫های چند کاره که نمونه آن اینترنت بانک‪ ،‬موبایل بانک و تلفن بانک می باشد‪.‬‬
‫محصولات بانکداری الکترونیک ‪ :‬وسیله یا سرویس هایی که برای بکارگیری در درگاه های بانکداری الکترونیک‬ ‫در اختیار مشتری قرار می گیرد را می نامند که می توان به انواع کارت بانکی اشاره نمود‪.‬‬

ارایه درگاه پرداخت ePayBank.ir برای صاحبان حساب بانکی انواع کارت بانکی شبکه شتاب کشور


‫تراکنش ‪ :‬در سیستم بانکی تراکنش به این معنی می باشد که عملیاتی براساس درخواست کاربر یا سیستم منجـر‬ ‫به ارسال درخواست تغییر در حساب یا بانک اطلاعات گردد‪ .‬تمام عملیات موجود در یک تراکنش می باید به طـور‬ ‫کامل انجام پذیرند و یا هیچ کدام انجام نشوند و نتیجه اجرای تراکنش موفقیت یـا شکسـت اسـت و نمـی توانـد در‬ ‫حالت میانی قرار بگیرد‪ .‬که به این وضعیت های تراکنشهای موفق و ناموفق نامیده می شود‪.‬‬
‫‪ -1‬ترمینالها و تجهیزات بانکداری الکترونیک‬
‫‪ 1-1‬دستگاه خودپرداز ‪ :(Automatic machin teller) ATM‬دستگاهی می باشد که با بکارگیری‬
‫قطعات الکترونیکی و مکانیکی شرایط لازم را برای دریافت خدمات بانکی بدون حضوری مشتری در‬ ‫شعبه و در یک مکان خاص که بانک آنرا فراهم نموده را ارائه می دهد‪ .‬کاربرد اصلی آن که امکان ارائه‬ ‫آن در سایر ترمینالها و سامانه های بانکداری مجازی مقدور نمی باشد برداشت وجه تا سقف مشخص‬ ‫در طی روز می باشد‪.
‬‬‫خدمات و سرویسهای بانکی مجاز که در خودپرداز ارائه می گردد شامل‪:‬‬
‫‪ 1-1-1‬دریافت وجه ‪.‬‬
‫‪ 2-1-1‬اعلام موجودی‪.‬‬
‫‪ 3-1-1‬ارائه صورتحساب ده گردش آخر حساب‪.‬‬
‫‪ 4-1-1‬انتقال وجه کارتی‪.‬‬
‫‪ 5-1-1‬مسدود کردن کارت ‪.‬‬
‫‪ 6-1-1‬پرداخت قبوض ‪.‬‬
‫‪ 7-1-1‬خرید شارژ سیم کارتهای اعتباری‪.‬‬
‫‪ 8-1-1‬پرداخت جهت کمک به سازمان های خیریه‪ ،‬بهزیستی و حمایت از بیماران خاص‪.‬‬
‫‪ 9-1-1‬تغییر رمز اول و دریافت و تغییر رمز خرید اینترنتی )رمز دوم( کارت بانکی‪.‬‬
‫‪ ١٠-١-١‬اعلام شماره شبا بانکی‪.‬‬
‫‪ 2-1‬دستگاه کیوسک بانکی ‪ : Kiosk Bank‬دستگاهی می باشد که پس از شناسایی مشتری از طریق‬
‫کارت بانکی تمامی خدمات خودپرداز به غیر برداشت وجه را به مشتری ارائه می دهدکه علاوه بر آن‬ ‫امکان ارائه خدمات انتقال وجه بین بانکی ساتنا و پایا‪ ،‬اطلاع رسانی خدمات و محصولات بانک و نرخ‬ ‫ارز‪ ،‬نظر سنجی‪ ،‬خرید بلیط اتوبوس‪،‬قطار و هواپیما اتصال امن به بستر اینترنت بانک را نیز می توان‬ ‫از این دستگاه ارائه نمود‪.‬‬
‫خدمات و سرویسهای مجاز بانکی که در کیوسک بانکی قابل ارائه می باشد شامل‪:‬‬
‫‪ 1-2-1‬اعلام موجودی کارت و حسابهای مشتری‪.‬‬
‫‪ 2-2-1‬ارائه صورتحساب ده گردش آخر حساب‪.‬‬
‫‪ 3-2-1‬انتقال وجه کارتی‪.‬‬
‫‪ 4-2-1‬مسدود کردن کارت ‪.‬‬
‫‪ 5-2-1‬اعلام شماره شبای بانکی‪.‬‬
‫‪ 6-2-1‬پرداخت قبوض ‪.‬‬
‫‪ 7-2-1‬خرید شارژ سیم کارتهای اعتباری‪.‬‬
‫‪ 8-2-1‬پرداخت جهت کمک به سازمان های خیریه‪ ،‬بهزیستی و حمایت از بیماران خاص‪.‬‬
‫‪ 9-2-1‬تغییر رمز اول و دریافت و تغییر رمز خرید اینترنتی )رمز دوم( کارت بانکی‪.‬‬
‫‪ 10-2-1‬درخواست دسته چک‪.‬‬
‫‪ 11-2-1‬مشاهده وضعیت چکهای پاس شده‪.‬‬
‫‪ 12-2-1‬درخواست صدور کارت بانکی‪.‬‬
‫‪ 13-2-1‬تغییر حساب مرتبط با کارت‪.‬‬
‫‪ 14-2-1‬مشاهده وضعیت تسهیلات دریافتی‪.‬‬
‫‪ 15-2-1‬پرداخت اقساط تسهیلات‪.‬‬
‫‪ 16-2-1‬دریافت صورتحساب کارت اعتباری‪.‬‬
‫‪ 17-2-1‬پرداخت بدهی کارت اعتباری‪.‬‬
‫‪ 18-2-1‬ارائه گزارش کارکرد حساب )برروی کاغذ ‪(A4‬‬
‫‪ 19-2-1‬اعلام نرخ ارز‪.‬‬
‫‪ 20-2-1‬جستجو و اطلاع رسانی خدمات شعب‪.‬‬
‫‪ 21-2-1‬گزارش سپرده و تسهیلات قابل ارائه به مشتریان با اعلام سود و کارمزد مربوطه‪.‬‬
‫‪ 22-2-1‬امکان مشاهده وضعیت سپرده ها‪.‬‬
‫‪ 23-2-1‬امکان مشاهده کارتهای بانکی‪.‬‬
‫‪ 3-1‬دستگاه صدور آنی کارت ‪ :Card Printer‬دستگاهی که با استفاده از آن می توان در شعب بانک‬
‫پس از دریافت درخواست مشتری و ثبت در نرم افزار بانکی‪ ،‬به صورت آنی اقدام شخصی سازی و‬ ‫چاپ اطلاعات مشتری برروی کارت بانکی را بعمل آورد‪.‬‬
‫امکانات و قابلیتهای دستگاه صدور و چاپ کارت شامل‪:‬‬
‫‪ 1-3-1‬قابلیت نوشتن اطلاعات برروی کارتهای ‪ Magnet‬و ‪ Smart‬و ‪.RFID‬‬
‫‪ 2-3-1‬قابلیت چاپ برروی انواع کارتهای ‪ PVC‬جهت شخصی سازی اطلاعات مشتری )نام و نام خانوادگی ‪،‬‬ ‫‪ CCV2‬و تاریخ انقضا( برروی کارت یا صدور کارتهای شناسایی به صورت تک رنگ و رنگی‪.‬‬
‫‪ 3-3-1‬قابلیت چاپ متن دلخواه مشتری برروی کارتهای هدیه‪.‬‬
‫‪ 4-3-1‬امکان چاپ و نوشتن اطلاعات برروی کارت به صورت تکی و گروهی‪.‬‬
‫‪ 5-3-1‬قابلیت چاپ هلوگرام برروی کارتهای ‪ PVC‬با استفاده از ریبون مخصوص‪.‬‬
‫‪ 4-1‬دستگاه کارتخوان شعبه ‪ :Pin Pad‬دستگاهی که در شعب بانک امکان ارائه برخی از خدمات بانکی‬ ‫مبنتی بر کارت را برای مشتری فراهم می نماید‪.‬قطعات اصلی این دستگاه شامل هد‪ ،‬کی برد و صفحه‬ ‫نمایش می باشد که به برد اصلی متصل شده و از طریق پورتهای ‪ LAN‬یا ‪ USB‬به کامپیوتر تبادل‬ ‫اطلاعات می نماید‪.‬‬
‫خدمات و سرویسهای مجاز بانکی که در کارتخوان شعبه ارائه می گردد شامل‪:‬‬
‫‪ 1-4-1‬درخواست برداشت وجه از طریق کارت بانکی‪.‬‬
‫‪ 2-4-1‬درخواست واریز وجه از طریق کارت بانکی‪.‬‬
‫‪ 3-4-1‬اعلام موجودی‪.‬‬
‫‪ 4-4-1‬چاپ صورتحساب‪.‬‬
‫‪ 5-4-1‬انتقال وجه کارتی داخلی و شتابی‪.‬‬
‫‪ 6-4-1‬تغییر رمز اول کارت‪ 4‬رقمی
‫‪ 7-4-1‬تغییر رمز اینترنتی کارت ‪ 5‬تا ‪ 15‬رقمی
‫‪ 8-4-1‬خرید شارژ سیم کارتهای اعتباری‪.‬‬
‫‪ 9-4-1‬پرداخت قبوض‪.‬‬
‫‪ 10-4-1‬پرداخت جهت کمک به سازمان های خیریه‪ ،‬بهزیستی و حمایت از بیماران خاص‪.‬‬
‫‪ 5-1‬دستگاه پایانه فروش ‪ :(point o sale) POS‬دستگاهی که این امکان را فراهم می نماید که‬
‫فروشنده کالا یا ارائه کننده خدمات ‪ ،‬بتواند مبلغ فروش کالا یا خدمات را از طریق کارت بانکی از‬
‫خریدار یا مشتری خود دریافت نماید‪.‬قطعات اصلی این دستگاه شامل هد‪ ،‬کی برد‪ ،‬صفحه نمایش و‬
‫چاپگر می باشد که به برد اصلی متصل شده اند‪ .‬این دستگاه از طریق پورتهای ‪ LAN‬یا ‪ Dialup‬به‬
‫بستر مخابرات متصل شده و اطلاعات را به سویچ و سرور بانک صادر کننده کارت انتقال می دهد که‬ ‫پس از تائید هویت و مبلغ خرید توسط بانک‪ ،‬تائیدیه جهت چاپ رسید و انتقال وجه به حساب‬
‫فروشنده صادر می گردد‪.‬‬
‫خدمات و سرویسهای بانکی مجاز که در پایانه فروش ارائه می گردد شامل‪:‬‬
‫‪ 1-5-1‬پرداخت هزینه خرید کالا یا خدمات‪.‬‬
‫‪ 2-5-1‬اعلام موجودی‪.‬‬
‫‪ 3-5-1‬چاپ صورتحساب‪.‬‬
‫‪ 4-5-1‬خرید شارژ سیم کارتهای اعتباری‪.‬‬
‫‪ 5-5-1‬پرداخت قبوض‪.‬‬
‫‪ 6-5-1‬تسویه دسته گردش‪.‬‬
‫‪ 7-5-1‬رویت تراکنشهای روزانه‪.‬‬
‫‪ 8-5-1‬چاپ مجدد آخرین رسید ارائه شده‪.‬‬
‫‪ -2‬کارت بانکی ‪:‬‬
‫از جنس ‪ PVC‬و به طور معمول با ابعاد ‪ 53.98‬میلی متر در ‪ 85.6‬میلی متر تولید می گردند‪ .‬دو نوع رایج آن‬ ‫که در بانکهای کشورمان مـورد اسـتفاده قـرار مـی گیـرد ‪ -1‬کـارت مغناطیسـی ‪ -2 Magnet Card‬کـارت‬ هوشمند ‪ Smart‬کارت می باشد‪.‬‬
‫کارت مغناطیسی ‪ :‬این کارت دارای یک نوار مغناطیسی بوده که اطلاعات را در سه ‪ Track‬برروی خود‬ ‫نگهداری می نماید‪ .‬ساخت این کارت ها دارای استانداردهایی به نام های ‪ISO/IEC 7810, ISO/IEC‬‬ ‫‪7811, ISO/IEC 7812, ISO/IEC 7813, ISO 8583, ISO/IEC 4909‬می باشد‪.‬‬
‫کارت هوشمند ‪ :‬که با نامهای »کارت چیپدار« یا »کارت با مدار مجتمع« هم شناخته میشود‪ ،‬کارتی است‬ ‫که بر روی آن مدار مجتمع نصب شدهاست‪ .‬از این نوع کارت میتوان بهجای کارت اعتباری و کارت پول یا در‬ ‫سیستمهای امنیتی کامپیوتری‪ ،‬سیستمهای تشخیص هویت و بسیاری موارد دیگر استفاده کرد‪.‬‬
‫کارتهای هوشمند از نظر اندازه و شکل ظاهری‪ ،‬شبیه به کارتهای مغناطیسی معمولی هستند‪ .‬ولی درون این‬ ‫کارتها کاملاً با کارتهای معمولی متفاوت است ‪.‬کارتهای مغناطیسی معمولی یک تکه پلاستیک ساده‬ ‫هستند با یک نوار مغناطیسی‪ ،‬در حالی که کارتهای هوشمند درون خود یک ریز پردازنده دارند این ریز‬ ‫پردازنده چون بیش از اندازه کوچک است با تکنولوژی خاصی کشت میشود )تبدیل یک ترانزیستور اندازه یک‬ ‫نخود به سایزی معادل کوچکتر از نوک سوزن( ریزپردازنده معمولاً در زیر یک اتصال طلایی در یک طرف‬ ‫کارت قرار دارد‪ .‬این ریز پردازنده در کارت های هوشمند در حقیقت جایگزین نوار مغناطیسی در کارتهای‬ ‫معمولی شدهاست‪ .‬اطلاعاتی را که روی نوار مغناطیسی کارتهای معمولی وجود دارد میتوان به راحتی خواند‪،‬‬ ‫روی آن نوشت‪ ،‬آن را حذف کرد و یا تغییر داد‪ .‬به علت وجود همین مشکل نوار مغناطیسی محل خوبی برای‬ ‫نگهداری اطلاعات نیست‪ .‬به همین دلیل هم برای استفاده از چنین کارتهایی و تایید صحت و دریافت و‬ ‫پردازش اطلاعات‪ ،‬به طراحی شبکههای کامپیوتری گسترده جهت تبادل اطلاعات به صورت آنلاین‪ ،‬نیاز هست‪.‬‬
‫کارت هوشمند بدون نیاز به چنین امکاناتی‪ ،‬به دلیل امنیت خود میتواند به صورت آفلاین اطلاعات را در خود‬ ‫ذخیره کرده و در صورت لزوم در محل های مختلف از این اطلاعات بدون نیاز به اتصال به شبکه استفاده کند‪.‬‬
‫ریز پردازنده در کارت هوشمند برای امنیت مورد استفاده قرار میگیرد‪ .‬در واقع کارت هوشمند یک کامپیوتر‬ ‫کوچک است که با کامپیوتری که به دستگ اه کارت خوان متصل است ارتباط برقرار میکند‪ .‬تا ریزپردازنده‬ ‫کارت‪ ،‬از معتبر بودن دسترسی به کارت مطمئن نشود‪ ،‬به کارت خوان اجازه دسترسی نمیدهد‪ .‬پس از صدور‬ ‫مجوز دسترسی‪ ،‬کارت خوان میتواند همانند یک دیسک با کارت که دارای حافظه)‪ (Ram‬است کار کند‪.‬‬
‫کارتهای هوشمند میتوانند تا ‪ 8‬کیلو بایت ) ‪ Ram‬حافظه با دسترسی تصادفی برای خواندن و نوشتن‬
‫اطلاعات(‪ 364 ،‬کیلو بایت )‪ ROM‬حافظه فقط خواندنی(‪ 256 ،‬کیلوبایت )‪ PROM‬حافظه فقط خواندنی‬ ‫قابل برنامه ریزی( و یک ریزپردازنده ‪ 16‬بیتی داشته باشند‪ .‬کارت هوشمند همچنین از یک واسط سریال برای‬
‫نقل و انتقال اطلاعات استفاده کرده‪ ،‬انرژی خود را هم از یک منبع بیرونی(مثلاً دستگاه کارت خوان) تامین‬ ‫میکند‪ .‬ریز پردازنده هم برای انجام یک مجموعه عملیات محدود همانند رمزنگاری مورد استفاده قرار میگیرد‪.‬‬
‫انواع کارت هوشمند به لحاظ تکنولوژی ساخت‪:‬‬
‫الف (‪ -‬کارت هوشمند باتماس)‪(Smart Cards‬‬
‫ب(‪ -‬کارت هوشمند بیتماس)‪(Contactless‬‬
‫در موقع شخصی سازی کارت اطلاعاتی که معمولاً برروی آن چاپ می شود شامل ‪:‬‬
‫‪ -‬نام و نام خانوادگی صاحب کارت‪.‬‬
‫‪-‬‬ ‫شماره کارت ‪ (Primary Account Number) PAN‬یک عدد ‪ 16‬رقمـی مـی باشـد یـا همـان‬
‫شماره اصلی حساب می باشد‪ .‬که شش اول از سمت چپ آن شناسه کـارت ‪ Bin Code‬یـا شناسـه‬
‫بانک صادر کننده کارت می باشد‪.‬‬
‫‪ -‬تاریخ صدور و انقضاء کارت در واقع مدت زمانی که کارت اعتبار دارد را تعیین می نماید‪.‬‬
‫‪ -‬شماره تشخیص هویت کارت ‪ (Card Verification Value) CCV2‬که جهت جلوگیری از تقلب‬
‫در سامانه های بانکداری مجازی به کار برده می شود ‪ ،‬این شماره در سـامانه هـای مجـازی بـالاخص‬ ‫پرداخت های اینترنتی از مشتری دریافت می گردد تا تعیین گـردد کـه کـارت نـزد مشـتری بـوده و‬ ‫عملیات توسط آن صورت می پذیرد‪ .‬همچنین عدد ‪ 2‬نسخه آن را مشخص می نماید‪.‬‬
‫‪ 1-2‬کارت بدهی )نقدی( ‪ : Debit Card‬جزء رایج ترین کارتهای مورد استفاده می باشد‪.‬این نوع کارتها‬
‫تنها توسط بانکها و موسسات مالی معتبر به مشتریان ارایه می شود‪.‬مشتری می توان با افتتاح یکی از‬ ‫سپرده های قرض الحسنه‪ ،‬جاری یا کوتاه مدت ‪،‬تا سقف وجهی که نزد بانک سپرده گذاری نموده‬ ‫است برداشت وجه و خرید کالا یا خدمات را از درگاه های بانکداری الکترونیک بعمل آورد‪ .‬اطلاعات‬‫مشخصات مشتری‪ ،‬شماره کارت و تاریخ سررسید انقضای کارت علاوه بر چاپ برروی کارت برروی‬ ‫نوار مغناطیسی ‪ Magnet‬کارت نیز ذخیره می شود ‪ .‬شایان ذکر می باشد برخی از بانکها با صدور و‬ ‫اتصال این کارت به سپرده جاری مشتری آنرا به نام کارت جاری ‪ Current Card‬عرضه می‬ ‫نمایند که تفاوتی به لحاظ سرویس و خدمات با کارت نقدی ‪ Debit Card‬ندارد‪.‬خدمات مجاز‬
‫بانکی قابل ارائه برروی این کارتها شامل ذیل می باشد‪:‬‬
‫‪ 1-1-2‬امکان اتصال یک سپرده اصلی و چند سپرده فرعی‪.‬‬
‫‪ 2-1-2‬خرید کالا و خدمات از درگاه های پرداخت بانک صادر کننده کارت و سایر بانکها و موسسات عضو‬ ‫شبکه شتاب‪.‬‬
‫‪ 3-1-2‬انتقال وجه کارتی از درگاه های الکترونیک بانک صادر کننده کارت و سایر بانکها و موسسات عضو‬ ‫شبکه شتاب‪.‬‬
‫‪ 4-1-2‬امکان مسدود کردن کارت از طریق درگاه های الکترونیک بانک صادر کننده کارت‪.‬‬
‫‪ 5-1-2‬امکان واریز وجه از طریق خود دریافت و کارتخوان شعبه بانک صادر کننده کارت‪.‬‬
‫‪ 6-1-2‬قابلیت ایجاد رمز اول (‪ 4‬رقمی) جهت استفاده در ترمینالها و رمز خرید اینترنتی )‪ 5‬تا ‪ 12‬رقمی)‫جهت استفاده در درگاه های مجازی اینترنت‪ ،‬موبایل و تلفن‪.‬‬
‫‪ 7-1-2‬دریافت موجودی و صورتحساب از درگاه های بانک صادر کننده کارت و سایر بانکها و موسسات عضو‬ ‫شبکه شتاب‪.‬‬
‫‪ 8-1-2‬پرداخت قبوض شرکتها (آب‪،‬برق‪،‬گاز‪،‬تلفن) و پرداخت به سازمانهای خیریه ‪ ،‬بهزیستی و غیره از طریق‬ درگاه های پرداخت بانک صادر کننده کارت و سایر بانکها و موسسات عضو شبکه شتاب‪.‬‬
‫‪ 9-1-2‬خرید شارژ سیم کارتهای اعتباری از درگاه های پرداخت بانک صادر کننده کارت و سایر بانکها و‬ ‫موسسات عضو شبکه شتاب‪.‬‬
‫‪ 2 -2‬کارت هدیه ‪ : Gift Card‬این کارت معادل وجهی می باشد که درخواست کننده آن می خواهد به کسی‬ ‫هدیه دهد‪ ،‬در واقع با رایج شدن تبادلات الکترونیکی و شناسایی نیاز بازار ‪ ،‬بانکها اقدام به صدور این‬ ‫کارتها را بعمل آورند‪ .‬بعد از پیدایش و بکارگیری دستگاه های صدور و چاپ کارت در شعب این امکان‬ ‫فراهم گردید که مشتری بتواند طرح کارت ‪ ،‬متن دلخواه و مبلغ مورد نظر خود را جهت صدور و چاپ‬ ‫کارت از بانک درخواست نماید‪ .‬همچنین سازمانها نیز می توانند به صورت انبوه در مبالغ و طرحهای‬ ‫مختلف و با درج آرم و متن مورد نظر برروی کارت‪ ،‬از این کارتهای جهت ارائه هدایا به کارکنان‪ ،‬مشتریان‬ ‫و‪ …‬بهره مند شوند‪ .‬خدمات مجاز بانکی قابل ارائه برروی این کارتها شامل ذیل می باشد‪:‬‬
‫‪ 1-2-2‬خرید کالا و خدمات از درگاه های پرداخت بانک صادر کننده کارت و سایر بانکها و موسسات عضو‬ ‫شبکه شتاب‪.‬‬
‫‪ 2-2-2‬امکان مسدود کردن کارت از طریق درگاه های الکترونیک بانک صادر کننده کارت‪.‬‬
‫‪ 3-2-2‬قابلیت ایجاد رمز اول )‪ 4‬رقمی( جهت استفاده در ترمینالها و رمز خرید اینترنتی )‪ 5‬تا ‪ 12‬رقمی)‫جهت استفاده در درگاه های مجازی اینترنت‪ ،‬موبایل و تلفن‪.
‬‬‫‪ 4-2-2‬دریافت موجودی و صورتحساب از درگاه های پرداخت بانک صادر کننده کارت و سایر بانکها و‬
‫موسسات عضو شبکه شتاب‪.‬‬
‫‪ 5-2-2‬پرداخت قبوض شرکتها (آب‪،‬برق‪،‬گاز‪،‬تلفن) و پرداخت به سازمانهای خیریه ‪ ،‬بهزیستی و غیره از‬ ‫طریق از درگاه های پرداخت بانک صادر کننده کارت و سایر بانکها و موسسات عضو شبکه‬
‫شتاب‪.‬‬
‫‪ 6-2-2‬خرید شارژ سیم کارتهای اعتباری از درگاه های پرداخت بانک صادر کننده کارت و سایر بانکها و‬ ‫موسسات عضو شبکه شتاب‪.‬‬
‫‪ 3 -2‬کارت اعتباری ‪ : Credit Card‬کارتی است که به دارنده آن تا سقف اعتبار تعیین شده امکان مبادله‪،‬‬ ‫برداشت وجه یا خرید را می دهد که امکان تجدید اعتبار در برخی از مدلهای کارتهای اعتباری وجود دارد‪.‬‬
‫جهت صدور این نوع کارتها معمولاً هزینه ای بابت صدور اولیه و در صورت داشتن قابلیت تمدید هزینه‬ ‫اشتراک سالیانه از مشتری دریافت می شود‪ .‬در پایان هر دوره یا ماه دارندگان کارت ‪ ،‬صورتحسابی را بابت‬ معاملات یا تراکنشهای مالی انجام شده دریافت می نمایند که در این صورتحسابها جزئیات کلیه عملیات‬ ‫مالی (خرید‪ ،‬برداشت وجه‪ ،‬انتقال وجه) در طول دوره یا ماه گذشته درج شده و دارندگان کارت می بایست‬ مبالغ بدهی کارت خود را به طور کامل تسویه نموده و یا بخشی را تسویه و الباقی را به صورت قسطی و‬ براساس توافق از پیش تعیین شده ای طی چند ماه تسویه نمایند‪.‬کارمزد تسویه بدهی به صورت نقدی یا‬ ‫اقساط نیز توافقی بوده و در زمان صدور و تحویل کارت طی قراردادی که به امضاء مشتری می رسد اطلاع‬ ‫رسانی می گردد‪ .‬در مواردی نیز کارمزد هر عملیات م الی یا تراکنش به طور خودکار از اعتبار مشتری کسر‬ ‫و در صورت حساب نمایش داده می شود‪ .‬نمونه جهانی آن کارتهای دو شرکت بزرگ ‪ Visa Card‬و‬
‫‪ Master Card‬می باشد‪ .‬خدمات بانکی مجاز قابل ارائه آن به شرح ذیل می باشد‪:‬‬
‫‪ 1-3-2‬امکان اختصاص اعتبار به کارت بانکی تا سقف مصوب‪.‬‬
‫‪ 2-3-2‬امکان تسویه یک تا سه ماهه بدهی اعتبار تخصیص یافته‪.‬‬
‫‪ 3-3-2‬امکان تبدیل بدهی اعتبار تخصیص یافته شده به تسهیلات‪.‬‬
‫‪ 4-3-2‬شارژ خودکار اعتبار به میزان بدهی پرداخت شده‪.‬‬
‫‪ 5-3-2‬خرید کالا و خدمات از درگاه های پرداخت بانک صادر کننده کارت و سایر بانکها و موسسات عضو شبکه‬ شتاب‪.‬‬
‫‪ 6-3-2‬امکان مسدود کردن کارت از طریق درگاه های الکترونیک بانک صادر کننده کارت‪.‬‬
‫‪ 7-3-2‬قابلیت ایجاد رمز اول )‪ 4‬رقمی( جهت استفاده در ترمینالها و رمز خرید اینترنتی )‪ 5‬تا ‪ 12‬رقمی( جهت‬ ‫استفاده در درگاه های مجازی اینترنت‪ ،‬موبایل و تلفن‪.‬‬
‫‪ 8-3-2‬دریافت موجودی و صورتحساب از درگاه های پرداخت بانک صادر کننده کارت و سایر بانکها و موسسات‬ ‫عضو شبکه شتاب‪.‬‬
‫‪ 9-3-2‬پرداخت قبوض شرکتها (آب‪،‬برق‪،‬گاز‪،‬تلفن) و پرداخت به سازمانهای خیریه ‪ ،‬بهزیستی و غیره از طریق از‬ ‫درگاه های پرداخت بانک صادر کننده کارت و سایر بانکها و موسسات عضو شبکه شتاب‪.‬‬
‫‪ 10-3-2‬خرید شارژ سیم کارتهای اعتباری از درگاه های پرداخت بانک صادر کننده کارت و سایر بانکها و‬ ‫موسسات عضو شبکه شتاب‪.‬‬
‫‪ 4 -2‬کارت بدهی‪/‬اعتباری ‪ : Debit & Credit Card‬کارتهایی با ماهیت دو گانه هستند به این صورت‬
‫که هم می تواند به عنوان کارت بدهی استفاده شود یعنی مشتری می تواند مبالغی را به حساب کارت‬ ‫واریز نموده و در خریدها و برداشتهای نقدی از درگاه های الکترونیکی‪ ,‬از آن مبلغ استفاده نماید و هم می‬ ‫تواند از اعتبار کارت استفاده نماید‪ .‬به این صورت که در صورت صفر بودن موجودی نقدی کارت‪ ،‬برداشتها‬ و خریدها از اعتبار کسر می شود که شرایط تسویه آن همانند کارت اعتباری است‪ .‬خدمات بانکی مجاز‬ ‫قابل ارائه آن شامل تمامی مواردی که برای کارت بدهی ‪ Debit‬ و کارت اعتباری ‪ Credit‬توضیح داده‬ شده می باشد‪.
‫‪ 5 -2‬کارت خرید یا بن کارت ‪ :Payment Card or Bin Card‬کارتهای خرید یا بن کارت به آن دسته‬
‫کارتهایی گفته می شود که صرفاً قابلیت خرید داشته و امکان برداشت و انتقال وجه از آنها میسر نمی‬ ‫باشد‪ .‬این نوع کارتها هم می توانند به صورت کارت بدهی باشند یعنی در ابتداء مبالغی در آنها شارژ شده و‬ ‫سپس مشتری آن مبلغ را در خریدهای خود از طریق درگاه های الکترونیکی به فروشنده پرداخت می‬ ‫نماید یا به صورت اعتباری بوده یعنی سقف اعتباری در آن شارژ شده که مشتری تا آن سقف می تواند‬ ‫خرید نماید و تسویه آن همانند کارتهای اعتباری می باشد با این تفاوت که پس از اتمام اعتبار و پرداخت‬ ‫بدهی دیگر قابل شارژ اعتبار مجدد نمی باشد‪ .‬در واقع این کارتها را سازمانها و شرکتهای بمنظور پرداخت‬ ‫هزینه های خواربار‪ ،‬پوشاک یا پاداش کارکنان خود درخواست و اقدام به شارژ آن را بعمل می آورند‪.‬‬
‫خدمات مجاز قابل ارائه آن به شرح ذیل می باشد‪:‬‬
‫‪ 1-5-2‬قابلیت صدور برای کارکنان شرکتها‪ ،‬سازمانها خصوصی و دولتی‪.‬‬
‫‪ 2-5-2‬امکان شارژ به صورت متمرکز از طریق کارت بانکی یا سپرده اشخاص حقوقی با مبالغ یکسان یا‬ ‫دلخواه‪.‬‬
‫‪ 3-5-2‬خرید کالا و خدمات از درگاه های پرداخت بانک صادر کننده کارت و سایر بانکها و موسسات عضو‬ ‫شبکه شتاب‪.‬‬
‫‪ 4-5-2‬امکان مسدود کردن کارت از طریق درگاه های الکترونیک بانک صادر کننده کارت‪.‬‬
‫‪ 5-5-2‬قابلیت ایجاد رمز اول ‪ 4‬رقمی( جهت استفاده در ترمینالها و رمز خرید اینترنتی )‪ 5‬تا ‪ 12‬رقمی
‫جهت استفاده در درگاه های مجازی اینترنت‪ ،‬موبایل و تلفن‪.‬‬
‫‪ 6-5-2‬دریافت موجودی و صورتحساب از درگاه های پرداخت بانک صادر کننده کارت و سایر بانکها و‬
‫موسسات عضو شبکه شتاب‪.‬‬
‫‪ 7-5-2‬پرداخت قبوض شرکتها )آب‪،‬برق‪،‬گاز‪،‬تلفن( و پرداخت به سازمانهای خیریه ‪ ،‬بهزیستی و غیره از طریق‬ ‫از درگاه های پرداخت بانک صادر کننده کارت و سایر بانکها و موسسات عضو شبکه شتاب‪.‬‬
‫‪ 8-5-2‬خرید شارژ سیم کارتهای اعتباری از درگاه های پرداخت بانک صادر کننده کارت و سایر بانکها و‬ ‫موسسات عضو شبکه شتاب‪.‬‬
‫‪ 9-5-2‬پرداخت الکترونیکی کمکهای مردمی به سازمانهای خیریه‪ ،‬حمایت از بیماران خواص و
مستمندان‪.
‬‬‫‪ -3‬سامانه های بانکداری مجازی‪:‬‬
‫‪1-3‬‬
‫سامانه موبایل بانک‪ :‬نرم افزاری که دریافت خدمات بانکی را از طریق موبایل در هر مکان و زمان میسر‬ ‫می نماید‪ ،‬این نرم افزار بر اساس تکنولوژی و سیستم عاملهای موبایل ‪ Java‬و ‪ Android‬و غیره پرکاربرد‬ ‫توسط بانکها تولید و در اختیار مشتریان قرار می گیرد‪ .‬نحوه تبادل اطلاعات آن از طریق موبایل با سرور‬ ‫ارائه کننده سرویس که در مرکز داده بانک مستقر شده است از طریق بستر ارتباطی ‪ SMS‬یا ‪GPRS‬‬ ‫می باشد به این صورت که درخواست مشتری توسط نرم افزار رمزنگاری شده و از طریق بستر ارتباطی به‬ ‫سرور مربوطه ارسال می شود‪ ،‬پس از بررسی درخواست و در صورت نیاز اعمال تغییرات در بانک اطلاعات‪،‬‬ ‫پاسخ به کاربر ارائه می گردد و عملیات صورت می پذیرد‪ .‬خدمات بانکی مجاز از طریق موبایل بانک به‬ ‫شرح ذیل می باشد‪:‬‬
‫‪ 1-1-3‬انتقال وجه به کارت‪.‬‬
‫‪ 2-1-3‬انتقال وجه به سپرده‪.‬‬
‫‪ 3-1-3‬دریافت صورتحساب‪.‬‬
‫‪ 4-1-3‬پرداخت قبض‪.‬‬
‫‪ 5-1-3‬خرید شارژ سیم کارتهای اعتباری‪.‬‬
‫‪ 6-1-3‬مدیریت چک جهت ثبت اطلاعات و مشاهده وضعیت چکهای صادره‪.‬‬
‫‪ 7-1-3‬مدیریت تسهیلات جهت مشاهده وضعیت تسهیلات‪.‬‬
‫‪ 8-1-3‬اطلاع رسانی نرخ ارز‪.‬‬
‫‪ 9-1-3‬جستجوی شعب بانک مربوطه‪.‬‬
‫‪ 10-1-3‬ارتباط از طریق ‪SMS‬و ‪.GPRS‬‬
‫‪ 11-1-3‬امکان دریافت و بروزرسانی خودکار سپرده ها و کارتهای مشتری‪.‬‬
‫‪ 12-1-3‬بروز رسانی و مشاهده آخرین وضعیت سپرده و کارت‪.‬‬
‫‪ 13-1-3‬امکان اضافه کردن کارتهای بانکهای عضو شبکه شتاب‪.‬‬
‫‪ 14-1-3‬مسدود کردن کارت بانکی‪.‬‬
‫‪ 15-1-3‬تغییر رمز دوم کارت بانکی‪.‬‬
‫‪ 16-1-3‬نمایش تاریخچه انتقال وجه های انجام شده‪.‬‬
‫‪ 17-1-3‬نمایش سقف روزانه‪،‬انتقال روزانه‪،‬سقف ماهانه‪،‬میزان انتقال ماهانه‪،‬حداقل و حداکثر هر انتقال‪.‬‬
‫‪ 18-1-3‬اعلام شماره شبای بانکی‪.‬‬
‫‪ 19-1-3‬نمایش آخرین وضعیت نوع سپرده و نرخ سود‪.‬‬
‫‪ 20-1-3‬امکان استفاده از برنامه با گوشی های لمسی )‪ (Touch‬به جهت داشتن آیکون‪.‬‬
‫‪ 21-1-3‬امکان ارائه نسخه بدون عکس و ساده جهت گوشی های با قدرت پردازش کمتر‪.‬‬
‫‪ 2-3‬سامانه تلفن بانک ‪ :‬ارائه خدمات بانکی از طریق تلفن ثابت را فراهم می نماید‪ .‬در این شیوه بانکها با‬ طراحی نرم افزار مربوطه و نصب آن برروی سرور مربوطه و اتصال خطوط مخابراتی ویژه ‪ E1‬به کارت‬ ‫‪ (Interactive Voice Response) IVR‬متصل به سرور تلفن بانک‪ ،‬این امکان را فراهم می نمایند که مشتری با برقرار نمودن تماس با شماره تلفن مربوطه ‪ ،‬بتوانند با راهنمایی مرحله به مرحله‬ ‫که توسط اپراتور خودکار تلفن گویا صورت می پذیرد‪ ،‬عملیات بانکی مورد نظر خود را انجام دهد‪.‬‬
‫خدمات بانکی مجاز قابل ارائه به شرح ذیل می باشد‪:‬‬
‫‪ 1-2-3‬انتقال وجه کارت به کارت داخلی‪.‬‬
‫‪ 2-2-3‬انتقال وجه سپرده به سپرده داخلی‪.‬‬
‫‪ 3-2-3‬انتقال وجه بین بانکی از طریق ساتنا و پایا‪.‬‬
‫‪ 4-2-3‬دریافت صورتحساب کارت بانکی و سپرده به صورت گویا و فاکس‪.‬‬
‫‪ 5-2-3‬پرداخت قبوض شرکتهای خدماتی )آب‪,‬برق‪,‬گاز و‪.(…‬‬
‫‪ 6-2-3‬مسدود نمودن کارت بانکی‪.‬‬
‫‪ 7-2-3‬پرداخت اقساط تسهیلات‪.‬‬
‫‪ 8-2-3‬درخواست ابطال برگه چک از طریق شماره سریال مندرج برروی آن‪.‬‬
‫‪ 9-2-3‬تغییر رمز دوم کارت‪.‬‬
‫‪ 10-2-3‬اعلام شماره شبای بانکی سپرده‪.‬‬
‫‪ 3-3‬سامانه اینترنت بانک‪ :‬همزمان با گسترش و همگانی شدن اینترنت در سطح جهان‪ ،‬بانکها نیز سعی‬ ‫نمودند تا از این فرصت استفاده نموده تا برخی از خدمات خود را بر این بستر ارائه دهند تا جای که‬ امروزه ارائه خدمات بانکی از طریق اینترنت جزء خدمات ضروری هر بانک است و بانکی که این‬ ‫خدمت را ارائه ندهد عملاً بخش عمده مشتریان خود که تمایل به بکارگیری از خدمات بانکداری‬ ‫الکترونیک و مجازی می باشند را از دست خواهد داد‪ .‬با بکارگیری از این سامانه ‪ ،‬مشتریان بانکها می‬ ‫توانند در هر مکان و زمان خدمات بانکی را دریافت نمایند‪ .‬در این شیوه به این صورت اقدام می شود‬ ‫که پس از طراحی نرم افزار ‪ Web Base‬توسط زبان های برنامه نویسی ‪ Java,ASP.NET‬و غیره‪،‬‬‫آدرس سایت خریداری شده و با اتصال ‪ IP Valid‬اینترنتی که از مخابرات یا شرکتهای سرویس‬ ‫دهنده اینترنت دریافت می شود نرم افزار در آدرس مربوطه بارگذاری و انتشار می یابد‪ .‬امنیت آن نیز‬ ‫در بستر اینترنت از طریق خریداری و اعمال گواهینامه ‪ (Secure Socket Layer) SSL‬از یکی‬ ‫شرکتهای متعبر ارائه کننده آن در وب سایت اینترنت بانک می باشد‪ .‬تا برقراری ارتباط میان سرویس‬ ‫دهنده و سرویس گیرنده ایمن گردد‪ .‬به این صورت که ضمین می کند که اگر اطلاعات حین انتقال‬ مورد سرقت قرار گرفت‪ ،‬برای رباینده قابل درک و استفاده نباشد که این کار را با کمک الگوریتم های‬ ‫رمزنگاری و کلیدهای رمزنگاری نامتقارن و متقارن انجام می دهد‪ .‬خدمات بانکی مجاز قابل ارائه در‬ ‫آن به شرح ذیل می باشد‪:‬‬
‫‪ 1-3-3‬افتتاح انواع سپرده های بانکی‪.‬‬
‫‪ 2-3-3‬رویت وضعیت و موجودی تمامی سپرده ها‪.‬‬
‫‪ 3-3-3‬انتقال وجه کارت به کارت داخلی و به کلیه کارتهای عضو شبکه شتاب‪.‬‬
‫‪ 4-3-3‬انتقال وجه بین بانکی ساتنا و پایا‪.‬‬
‫‪ 5-3-3‬انتقال وجه مستمر پایاجهت پرداخت اقساط تسهیلات سایر بانکها‪.‬‬
‫‪ 6-3-3‬انتقال وجه دسته ای از یک سپرده به چند سپرده جهت پرداخت حقوق کارکنان‪.‬‬
‫‪ 7-3-3‬دریافت موجودی کارتهای بانکی داخلی و عضو شبکه شتاب‪.‬‬
‫‪ 8-3-3‬ارائه صورتحساب کارت ‪ ،‬سپرده‪ ،‬پرونده اعتباری )کارت اعتباری(‪.‬‬
‫‪ 9-3-3‬مدیریت چک جهت ثبت اطلاعات و مشاهده وضعیت چکهای صادره‪.‬‬
‫‪ 10-3-3‬مدیریت تسهیلات جهت مشاهده وضعیت تسهیلات و پرداخت قسط‪.‬‬
‫‪ 11-3-3‬پرداخت قبوض تکی و دسته ای‪.‬‬
‫‪ 12-3-3‬خرید شارژ سیم کارتهای اعتباری‪.‬‬
‫‪ 4-3‬درگاه پیامک ‪ :SMS‬با ظهور موبایل این امکان فراهم گردید که بانکها بتوانند خدمات بانکی خود را‬ ‫از این بستر ارائه نمایند‪ .‬در این خصوص نرم افزارهای بانکی طوری طراحی گردید که پس از انجام‬ تراکنش برداشت وجه‪ ،‬خرید کالا‪ ،‬انتقال وجه و سایر عملیات تعریف شده‪ ،‬پیامک آن تولید و از طریق‬ ‫بستر ارتباطی به شرکت سرویس دهنده طرف قرارداد با بانک تحویل می شود‪ .‬شرکت سرویس دهنده‬ ‫نیز با اضافه کردن شماره ای که برای بانک اختصاص داده است پیامک را به اپراتور مربوطه ارسال‬ نموده تا به مشتری تحویل گردد‪ .‬همچنین بانکها می توانند از این بستر جهت اطلاع رسانی یا تبریک‬ ‫مناسبتها به مشتری استفاده نمایند‪ .‬خدمات بانکی که از این طریق صورت می پذیرد به شرح ذیل‬ ‫می باشد‪:‬‬
‫‪ 1-4-3‬ارسال پیامک در موقع واریز‪ ،‬برداشت و انتقال وجه از سپرده و کارت بانکی‪.‬‬
‫‪ 2-4-3‬ارسال پیامک به بمنظور یادآوری پرداخت و دیرکرد اقساط تسهیلات‪.‬‬
‫‪ 3-4-3‬ارسال پیامک در موقع پرداخت قبوض و خرید شارژ سیم کارتهای اعتباری‪.‬‬
‫‪ 4-4-3‬ارسال پیامک خرید کالا و خدمات از پایانه های فروش )کارتخوان( کشور با شرح کامل نام بانک و کد‬ ‫پذیرنده‪.‬‬
‫‪ 5-4-3‬ارسال پیامک در موقع واریز سود‪.‬‬
‫‪ 6-4-3‬ارسال پیامک در موقع تغییرات در سپرده ها‪ ،‬تسهیلات و کارتهای بانکی مشتری‪.‬‬
‫‪ 7-4-3‬ارسال پیامک در موقع ورود به سامانه اینترنت بانک و موبایل بانک‪.‬‬
‫‪ 8-4-3‬ارسال پیامک در موقع برگشت چک‪.‬‬
‫‪ 9-4-3‬ارسال پیامک در موقع افتتاح سپرده‪.‬‬
‫‪ 5-3‬درگاه پرداخت الکترونیکی )اینترنتی( ‪ :E-Payment Gateway‬با بکارگیری بستر اینترنت‬
‫این امکان فراهم گردیده است که پرداخت الکترونیک به عنوان یکی از بسترهای تجارت الکترونیک‬
‫جایگاه ویژه ای پیدا کند‪ ،‬در این روش مشتریان بانکها میتوانند با استفاده از کارتهای بانکی خود‪ ،‬در‬
‫بستر اینترنت اقدام به پرداخت بهای کالا یا خدمات ارائه شده در فروشگاه های اینترنتی را داشته‬
‫باشند‪ .‬نحوه طراحی و امن سازی این درگاه نیز همانند سامانه اینترنت بانک می باشد‪ .‬خدمات بانکی‬ ‫مجاز که از طریق درگاه پرداخت اینترنتی ارائه می شود شامل‪:‬‬
‫‪ 1-5-3‬پرداخت بهای کالا یا خدمات از طریق تمامی کارتهای عضو شبکه شتاب‪.‬‬
‫‪ 2-5-3‬ایجاد محیطی امن و ساده جهت وارد کردن اطلاعات کارت بانکی کاربر‪.‬‬
‫‪ 3-5-3‬نمایش نام فروشنده‪ ،‬مبلغ کل خرید به عدد و حروف جهت اطمینان کاربر از صحت خرید‪.‬‬
‫‪ 4-5-3‬وارد کردن مشخصات کارت بانکی از طریق صفحه کلید مجازی به بمنظور بالا بردن امنیت حفظ و‬ ‫نگهداری اطلاعات کاربر‪.‬‬
‫‪ 5-5-3‬نمایش مبلغ و نام فروشنده در صفحه پرداخت جهت یادآوری مجدد اطلاعات پرداخت به کاربر‪.‫‪ 6-5-3‬نمایش مراحل انجام کار در بالای صفحه پرداخت به صورت گرافیکی به کاربر‪.‬‬
‫‪ 7-5-3‬مشاهده تراکنشهای خرید و ارائه آن به صورت فرمتهای رایج ‪ Excel , PDF‬به فروشنده‪.‬‬
‫‪ 8-5-3‬ارائه گزارش به صورت صعودی و نزولی بر اساس تاریخ و مبلغ تراکنش به فروشنده‪.‬‬
‫‪ 9-5-3‬امکان فیلتر براساس نوع تراکنش‪ ،‬مبلغ‪ ،‬تاریخ‪ ،‬شماره پیگیری و وضعیت تراکنش به فروشنده‪.‬‬
‫‪ 10-5-3‬جداسازی سه مرحله ای بررسی خرید‪ ،‬پرداخت و اطلاع به فروشنده جهت کنترل بهتر‪.‬‬
‫‪ -4‬سامانه های تبادلات الکترونیکی بین بانکی‪:‬‬
‫‪ 1-4‬شماره شبا ‪ :‬در واقع عبارت است از شناسه حساب بانکی ایران که به اختصار “شبا” نامیده می شود‪ ،‬که به‬ منظور تسهیل و استاندارد سازی مبادلات بین بانکی و بین المللی بانکها تعریف و تبیین شده است و در تمام‬ سامانه های پرداخت و انتقال وجه بین بانکی که از طریق سپرده صورت می پذیرد بکار گرفته می شود‪ .‬طول این‬ شماره ‪ 26‬کاراکتر بوده و در آن مجاز به استفاده از حروف انگلیسی )‪ (A-Z‬و یا اعداد انگلیسی )‪ (0-9‬بوده و از‬ هیچ کاراکتر دیگر از جمله اعداد و حروف فارسی نمی توان استفاده نمود‪(.‬‬
‬‬‫در بخش ‪ CC‬حروف اختصاری کشورهایی که بر اساس استاندارد ‪ ISO-3166-1‬محاسبه و درج شده که در ایران‬ ‫این کد با ‪ IR‬مشخص می شود‪.‬‬
‫بخش ‪ CD‬رقم کنترلی است که توسط الگوریتمی در زمان تولید شماره شبا ‪،‬محاسبه شده است‪ .‬در موقع کنترل و‬ صحت سنجی آن نیز از الگوریتم دیگری استفاده می شود‪.‬‬
‫بخش ‪ BBAN‬شناسه یکتا می باشد که یک حساب خاص در یک بانک را در یک کشور خاص مشخص می نماید‪.‬‬ در بخش کد بانک‪ ،‬عددی سه رقمی درج می شود که این عدد شناسه یکتا بانکها در بانک مرکـزی مـی باشـد‪ .‬در‬ قسمت کد نوع حساب )سپرده یا تسهیلات( ارقام ‪ 0‬تا ‪ 3‬به صورت ذیل درج می شود‪:‬‬
‫تسهیلات غیر متمرکز= ‪3‬‬
‫تسهیلات متمرکز = ‪2‬‬
‫حساب غیر متمرکز = ‪1‬‬
‫حساب متمرکز= ‪0‬‬
بخش شماره حساب نیز در واقع همان شماره حسابی می باشد که پس از افتتاح توسط هر بانک بر اساس ساختاری‬ ‫که تعریف شده ‪ ،‬شکل می گیرد و عیناً در این بخش قرار می گیرد‪ .‬چنانچه شماره حسابی کمتر ‪ 18‬رقـم بـود بـه‬ ‫تعداد ارقامی که کسر دارد عدد صفر پشت شماره حساب قرار گرفته و به شماره شبا منتقل می گردد‪.‬‬
‫”شبا ” جایگزین شماره حساب های فعلی نمی شود‪ ،‬بلکه به عنـوان یـک شـماره ی اسـتاندارد در کنـار آنهـا قـرار‬ ‫میگیرد‪ .‬در این خصوص برای هر حساب یک “شبا” ی مخصوص به آن حساب وجود دارد‪.‬‬ “شبا ” برای انواع حساب ها مانند جاری‪ ،‬سپرده‪ ،‬تسهیلات و نظایر آن می تواند مورد اسـتفاده قـرار گیـرد‪ .‬وجـود‬ ‫”شبا” مزایای زیر را برای مشتریان و بانک دربر دارد‪:‬‬
‫‪” -1‬شبا” تمام اطلاعات یک شماره حساب معمولی را دارد‪ .‬با دانستن “شبا” می توانید وجه را به آن منتقـل‬ کرده یا از طریق آن پول دریافت کنید‪ ،‬بدون این که نگران سایر جزئیات حساب باشید‪.‬‬
‫‪ -2‬برای حواله هایی که از “شبا” در آنها استفاده می شود‪ ،‬نیاز به دانستن‪ ،‬ذکر و کنترل هیچگونـه اطلاعـاتی‬ ‫نظیر نام بانک‪ ،‬نام یا کد شعبه‪ ،‬شماره حساب‪ ،‬نوع حساب و درگیری با کدهای مختلف و گوناگون ندارید‪.‬‬ ‫تمامی این داده ها در ” شبا” وجود دارند‪.‬‬
‫‪ -3‬اگر اشتباه یا سهوی در ورود “شبا” پیش آید‪ ،‬سامانه های بـانکی از اشـتباه مشـتری )در اعـلام شـبا( یـا‬ ‫متصدی بانک )در ورود اطلاعات شبا( آگاه شده و آن را گزارش می کنند‪.‬به این معنی که اگر مشـتری یـا‬ ‫متصدی بانک یک یا چند رقم از “شبا” را اشتباه وارد کند‪ ،‬سیستم با کنترل محتوای “شبا” بـه او اعـلام‬ ‫می کند که اشتباهی رخ داده است و باید “شبا” ی وارد شده مجددا کنترل شود‪.‬این سـاز و کـار “شـبا”‬ ‫امکان خطای مشتری و متصدی بانک در ورود اطلاعات حساب و ارسال وجه به حساب های دیگر را تا حد‬ ‫بسیار زیادی کاهش می دهد‪.‬‬
‫‪ -4‬سامانه های حواله الکترونیکی کشور “ساتنا” و “پایا” بر اساس “شبا” فعالیت می نمایند‪ ،‬بنابراین دانستن‬ ‫”شبا” ی حساب برای انجام حواله بین بانک ها برای همه مشتریان بانک ها ضرورت دارد‪.‬‬
‫‪ 2-4‬ساتنا ‪ -‬سامانه تسویه ناخالص آنی )‪: (RTGS‬‬
‫در راستای گسترش و توسعه اتوماسیون عملیات بین بانکی و همچنین ارتقاء سطح کیفی تبادلات و کاهش هزینه و‬ ‫زمان انجام مبادلات بین بانکی‪ ،‬بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران طرح نظام جامع پرداخـت را در قالـب پـروژه‬
‫های گوناگون از جمله استقرار و پیاده سازی سامانه تسویه ناخالص آنی ساتنا به اجرا گذاشته است‪.‬ساتنا سامانه ای‬ ‫است که در آن پردازش و تسویه مبادلات بین بانکی به صورت آنی و تک به تک انجام می گیرد‪.‬با پیاده سازی کامل‬ ‫این سامانه امکان جابه جایی و انتقال وجوه مشتریان در بین شعب بانکهای مختلف کشور به صورت الکترونیکـی و‬ ‫بدون نیاز به تبادل چک رمزدار‪ ،‬وجه نقد‪ ،‬چکهای مسافرتی ‪ ،‬ایران چک و غیره فراهم شده است‪ .‬اعمال مطلوب تر‬ ‫سیاستهای پولی‪ ،‬افزایش توانایی نظام بانکی در مدیریت منابع مالی و مدیریت نقدینگی بازار دیگر مزایای ساتنا می‬ ‫باشد‪.‬از ویژگی های این سامانه شامل‪:‬‬
‫‪-‬‬ ‫زمانی که دستور پرداخت از طرف بانک صادر می شود ‪ ،‬بلافاصله در این سامانه پردازش صورت می گیرد‪.‬‬
‫‪ -‬مبادلات به صورت تک به تک و یا با مبالغ ناخالص به سامانه انتقال می یابد‪.‬‬
‫‪ -‬مبادلات بدون تاخیر و با همان مبالغ ناخالص تسویه می شود‪.‬‬
‫‪ -‬وجود بسترهای ارتباطی بسیار امن که باهپعث افزایش رضایت مشتریان هنگام جابه جایی وجوه می شود‪.‬‬

‫امروزه مشتریان بانکها می توانند با مراجعه به شعب بانک خود‪ ،‬از متصدیان مربوطـه درخواسـت حوالـه سـاتنا بـه‬ حسابی در بانک دیگر بنمایند‪ .‬خدمات ساتنا در حال حاضر بدون کارمزد در تمامی شعب همه بانکها و بـرای انـواع‬ حسابها ارایه می گردد‪.‬‬
‫شرایط استفاده از خدمات انتقال وجه بین بانکی از طریق سامانه ساتنا‪:‬‬
‫‪ -‬دستور پرداخت صادر شده پس از پذیرش آن توسط بانک‪ ،‬قطعی و غیرقابل برگشت بوده و انجام آن جـزء‬ ‫تعهدات بانک محسوب می شود‪.‬‬
‫‪ -‬استرداد وجه مورد انتقال پس از پذیرش دستور پرداخت توسط بانک به هیچ عنوان امکان پذیر نمی باشد‪.‬‬
‫‪ -‬بانک متعهد است در تاریخ درخواست شده توسط مشتری )تاریخ مؤثر( وجه را به بانک ذینفع ارسال نماید‪.‬‬
‫‪ -‬در صورتی که به هر دلیل تاریخ مؤثر انتقال با یکی از ایام تعطیل رسمی مصادف شود‪ ،‬بانـک انتقـال را در‬ ‫اولین روز کاری بعد از تعطیلی انجام می دهد‪.‬‬
‫‪ -‬مسئولیت واریز وجه انتقال داده شده به حساب ذینفع )مقصد( در تاریخ مؤثر انتقال بر عهده بانـک ذینفـع (مقصد) اس ت و لذا در این خصوص‪ ،‬مسئولیتی متوجه بانک پذیرنده دستور پرداخت مبداء نمی باشد‪.‬‬
‫‪-‬‬ ‫مسئولیت عواقب ناشی از هرگونه خطا یا اشتباه در مندرجات برگ دستور پرداخت بر عهده متقاضی انتقال‬ ‫وجه می باشد‪.‬‬
‫‪ -‬در صورتی که به هر دلیل )مسدودی حساب مقصد‪ ،‬اشتباه در مشخصات حساب مقصد و نظایر آن( امکـان‬ ‫واریز وجه به حساب ذینفع ذکر شده در متن دستور پرداخت وجود نداشته باشد‪ ،‬بانک وجه مورد انتقال را‬ ‫با کسر کارمزد برگشت وجه‪ ،‬حداکثر تا پایان روز کاری بعد به حساب دستور دهنده بر می گرداند‪.‬‬
‫‪ 3-4‬پایا‪ -‬پایاپای الکترونیکی (‪: (ACH‬‬
‫این سامانه زیرساخت اصلی مبادلات پولی بین بانکی حسابی انبوه به شمار آمده و ستون فقرات حواله هـا و انتقـال‬ وجه بین بانکی را در کشور تشکیل می دهد‪ .‬پایا به گونه ای طراحی شده که می تواند دستور به پرداختهای متعدد‬ ‫را از طرف بانک دریافت‪ ،‬پردازش و برای انجام به بانکهای مقصد ارسال نماید‪ .‬متناظراً بانکها نیز می توانند دسـتور‬پرداختهای مشتریان خود را به صورت انفرادی یا انبوه دریافت و برای پایاپای و انجـام در بانکهـای مقصـد بـه پایـا‬ ارسال کنند‪ .‬سامانه پایاپای الکترونیک در درون خود دارای دو هسته جداگانه » انتقال« اعتباری و » برداشت وجه«‬
‫است که ا رائه خدمات ارزش افزوده را برای بانکها میسر می سازد‪.‬‬
‫هسته انتقال اعتبار یا انتقال مستقیم همانند یک سامانه حواله بین بانکی عمل می نماید بـا ایـن تفـاوت کـه ایـن‬ ‫سامانه علاوه بر پذیرش حواله های انفرادی قادر خواهد بود تا حواله های انبوه شامل تعـداد بسـیار زیـادی دسـتور‬ ‫پرداخت را نیز از بانکها و مشتریان آنها دریافت و پردازش نماید‪ .‬سقف انتقال وجـه بـرای هـر تـراکنش یـا دسـتور‬ ‫پرداخت کمتر از ‪ 150‬میلیون ریال می باشد‪.‬‬
‫خدمات قابل ارائه سامانه پایا‪:‬‬
‫این سامانه از دو هسته کاملاً مستقل و مجزا )واریز مستقیم و برداشت مستقیم( تشکیل شده است و خدمات زیر از‬ ‫طریق سامانه پایاپای الکترونیکی )پایا( به مشتریان سیستم بانکی ارائه می شود‪:‬‬
‫الف‪ -‬واریز مستقیم ‪:‬‬
‫شیوهای از پرداخت است که طی آن صاحبحساب به بانک خود اجازه میدهد در زمانهای خاص‪ ،‬مبلغ یا مبـالغی‬ را از حساب وی برداشت نماید و به حساب اشخاص ذینفع در بانکهای دیگر انتقال دهد‪ .‬از جملـه مـوارد اسـتفاده‬ ‫واریز مستقیم برای مشتریان حقیقی و حقوقی بانک می توان به امکان پرداخت های دسـته ای نظیـر مـوارد ذیـل‬ ‫اشاره کرد‪:‬‬
‫‪ -‬پرداخت دستمزد‪ ،‬حقوق و مستمری کارکنان‪.‬‬
‫‪ -‬پرداخت سود سهام و اوراق بهادار‪.‬‬
‫‪ -‬پرداخت و تسویه بهای خدمات و کالا‪.‬‬
‫‪ -‬پرداخت اقساط خرید کالا‪ ،‬وام و تسهیلات بانکی‪.‬‬
‫‪ -‬پرداخت اجاره بها‪.‬‬
‫‪ -‬حواله های بین بانکی انفرادی‪.‬‬
‫‪ -‬و سایر حواله هایی که از طریق شماره شبا به صورت انفرادی یا گروهی صورت می پذیرد‪.‬‬
‫ب‪ -‬برداشت مستقیم‪:‬‬
‫شیوهای از انتقال وجه است که در آن مشتری‪ ،‬بانک را مجـاز مـینمایـد بـه طـور خودکـار مبـالغ مشخصـی را در‬ ‫زمانهای تعیینشده از حسابهای اشخاص دیگر در بانکهای مختلف برداشت و به حساب وی واریز نماید‪ .‬این امر‬ ‫با توافق قبلی طرفین )مشتریان بدهکار و بستانکار( صورت میپذیرد‪.‬‬
‫از جمله موارد استفاده برداشت مستقیم برای مشتری ان حقیقی و حقوقی بانک می توان به برداشت های دسته ای از‬ ‫جمله موارد ذیل اشاره کرد‪:‬‬
‫‪ -‬پرداخت مبلغ قبوض خدمات شهری )آب‪ ،‬برق‪ ،‬گاز و ‪(…‬‬
‫‪ -‬پرداخت حق عضویت باشگاهها و شهریه مدارس یا دانشگاهها‬
‫‪ -‬پرداخت حق بیمه‬
‫‪ -‬پرداخت مالیات و عوارض‬
‫‪ -‬پرداخت اقساط خرید کالا‪ ،‬وام و تسهیلات بانکی‬
‫‪ -‬پرداخت آبونمان نشریات‬
‫‪ -‬پرداخت اجاره بهای مسکن‬
‫‪ -‬تسویه صورتحساب‬
‫‪ -‬و غیره‬
‫لازم به ذکر است برای برداشت مستقیم قبض ها‪ ،‬مالیات‪ ،‬عوارض و‪ …‬از حساب مشتریان باید قـبلاً قـرارداد‪/‬تفـاهم‬ ‫نامه لازم میان مشتری و هر یک از سازمانهای متبوع یا اشخاص دیگر برای برداشت از حساب آنان صـورت گرفتـه‬ ‫باشد و آنان مجاز به برداشت وجه از حساب در دوره های زمانی مشخص شده باشند‪.‬‬
‫برتری خدمات این سامانه نسبت به شرایط فعلی‪ ،‬آن است که در حال حاضر برای پرداخت حقوق یا سود سهام و‪،…‬‬ ‫به منظور سهولت امر‪ ،‬حساب طرفین باید در یک بانک باشد و مشتریان و کارکنان‪ ،‬مجبور به افتتـاح و یـا معرفـی‬
‫حساب در بانکهای طرف قرارداد سازمانهای مورد نظر هستند‪ .‬اما با استفاده از سـامانه »پایـا« حسـاب سـازمان‬ پرداخت کننده میتواند در یک بانک و حساب کارکنان و مشتریان در بانکهای مختلـف و در انـواع مختلـف باشـد‪.‬‬
‫همچنین برای پرداخت اقساط تسهیلات دیگر نیازی به مراجعه بـه شـعب بانـک تسـهیلاتدهنـده نخواهـد بـود و‬ ‫مشتری از هر بانک که حساب داشته باشد میتواند از طریق سامانۀ مزبور قسط خود را پرداخت نموده و یا از بانک‬ ‫خود درخواست نماید مبلغ قسط را در یک تاریخ مشخص )مثلاً تاریخ سررسید( از حساب وی برداشت و بـه بانـک‬ ‫تسهیلات دهنده منتقل کند ‪.‬‬
‫سامانه پایاپای الکترونیکی به گونه ای طراحی شده که قادر است شـبانه روز و در تمـامی روزهـا از بانکهـا دسـتور‬ ‫پرداخت دریافت نماید ‪ .‬این ویژگی به بانک ها امکان می دهد تا بتوانند این خدمت را از طریق اینترنت‪ ،‬تلفن همراه‬ ‫و نظایر آن به مشتریان ارائه نماید‪.‬‬
‫مزایای استفاده از سامانه پایا‪:‬‬
‫‪ -‬کاهش تعداد حسابها‪ :‬هر مشتری میتواند فقط از یک حساب در یک بانـک بـرای تمـامی دریـافتیهـا و‬ پرداختی های خود استفاده نماید و دیگر نیازی به افتتاح حسابهای متعدد در چند بانک نخواهد داشت‪.‬‬
‫‪ -‬کاهش مراجعات به شعب و کاهش ترددهای درونشهری‪.‬‬
‫‪ -‬تسریع در انتقال وجوه بین بانکها‪.‬‬
‫‪ -‬کاهش استفاده از اسکناس و ایرانچک و چکهای بین بانکی بـرای انتقـال وجـوه بـین بـانکی‪:‬اسـتفاده از‬ ‫سامانه پایا به دلیل عدم نیاز به حمل و نقل چک‪ ،‬عدم نیاز به مراجعه به بانک گیرنده وجـه و عـدم وجـود‬ ‫خطر مفقود یا سرقت شدن چک‪ ،‬موجب افزایش ضریب امنیت نقل و انتقالات پولی و سرعت در حواله وجه‬ ‫به حسابهای موجود در سایر بانکها میگردد‪.‬‬
‫‪ 4-4‬تابا ‪ -‬سامانه تسویه اوراق بهادار الکترونیکی ‪:‬‬
‫کاربرد این سامانه جهت امور مربوط به اوراق بهادر می باشد بگونه ای که بستری ایجاد گردد که تسـویه ‪ ،‬حفـظ و‬ ‫نگهداری ‪ ،‬انتقال و پشتیبانی از کل چرخه حیات اوراق بهادار به صورت الکترونیکی توسط سیستم صورت پذیرفتـه‬ ‫و امکان نظارتهای الکترونیکی نیز فراهم گردد‪ .‬در واقع با پیاده سازی این سامانه هزینه های صـدور کاغـذی اوراق‪،‬‬‫نگهداری در مکان ف یزیکی امن‪ ،‬مراجعه حضوری جهت انتقال و تسویه اوراق بهادار حذف می گردد و کلیه تبادلات‬ ‫به صورت الکترونیکی انجام می پذیرد‪.‬‬
‫‪ 5-4‬سحاب‪ -‬سیستم حواله الکترونیکی بین بانکی‪:‬‬
‫این سیستم بر پایه خدمات شبکه شتاب ایجاد شده و وظیفه اصلی آن انتقال وجه بین بانکی بین کارتهای عضو‬ ‫شبکه شتاب است‪ ،‬یعنی مشتری می تواند با در دست داشتن اطلاعات مربوطه به کارت بانکی خود و شماره کارت‬ ‫گیرنده وجه‪ ،‬دستور بستانکاری برای بانک فرستاده که بانک بلافاصله پس از دریافت این دستور ‪ ،‬اقدام به بستانکار‬ ‫کردن حساب کارت مقصد را خواهد نمود‪ .‬در این سیستم دستورات انتقال آنی بوده و در صورت برقراری ارتباط‬ ‫بین بانکهای مبداء و مقصد و صحت اطلاعات کارتهای طرفین انتقال‪ ،‬دستور انتقال بدون تاخیر زمانی انجام میشود‬
‫در صورت عدم امکان واریز آنی وجه به حساب ذینفع‪ ،‬وجوه بدون کسر کارمزد به حساب انتقال دهنده‪ ،‬حساب‬ ‫مبداء برگشت داده می شود‪ .‬در این سیستم محدودیت انتقال وجه به صورت روزانه ‪ 150‬میلیون ریال تعیین شده‬ ‫است‪.‬‬
‫‪ -5‬رعایت و بکارگیری مباحث امنیتی در دریافت خدمات از سامانه های بانکداری الکترونیک‪:‬‬
‫با توسعه ارائه و دریافت خدمات بانکی از طریق سامانه های بانکداری الکترونیک نیاز می باشد که دانش نحوه بهره‬ ‫برداری از این سامانه های به همراه رعایت نکات ایمنی آن مد نظر قرار گیرد‪ .‬بانکداری الکترونیک هماهنگونه که‬‫یک فرصت برای بانکها و مشتریان محسوب می شود عدم رعایت موارد امنیتی آن باعث بروز تهدید خواهد شد‪ .‬در‬ ‫این خصوص بانکها جهت ارتقاء اطلاع و آگاهی مشتریان خود مجموعه از موارد پیشگیری را به شرح ذیل استخراج‬ ‫و ارائه نموده اند ‪.:‬‬
‫‪ -1‬در زمان دریافت فرم رمزنامه از شعبه که حاوی رمزهای اول یا دوم )اینترنتی( کارت بانکی یا نام کاربری و‬ ‫رمز ورود سامانه های بانکداری مدرن )اینترنت بانک‪ ،‬موبایل بانک و تلفن بانک( می باشد از بسته بودن و‬ ‫سالم بودن پاکت رمز‪ ،‬اطمینان حاصل نمائید‪.‬‬
‫‪ -2‬پس از بازکردن پاکت رمز ‪،‬در اولین فرصت نسبت به تغییر رمز کارت بانکی یا نام کاربری و رمز ورود‬ ‫سامانه های بانکداری مدرن )اینترنت بانک‪ ،‬موبایل بانک‪ ،‬تلفن بانک( خود اقدام نمائید‪.‬‬
‫‪ -3‬کلیه اطلاعات نام کاربری‪ ،‬رمز ورود و رمزهای کارت بانکی که مشتری جهت دریافت خدمات بانکداری‬ ‫الکترونیک از شعب بانک یا خودپرداز دریافت می نماید محرمانه تلقی شده و مسئولیت حفظ و نگهداری از‬ ‫آن بر عهده مشتری می باشد‪.‬‬
‫‪ -4‬بعد از دریافت کارت بانکی‪ ،‬نسبت به یادداشت نمودن شماره ‪ 16‬رقمی آن به همراه رمز دوم کارت )رمز‬ ‫اینترنتی( اقدام نمائید تا در صورت مفقود شدن یا به سرقت رفتن کارت بانکی خود‪ ،‬بتوانید در اسرع وقت‬ ‫از طریق خودپرداز‪ ،‬تلفن بانک‪ ،‬اینترنت بانک‪ ،‬موبایل بانک و غیره نسبت به مسدود کردن آن را بعمل‬ ‫آورید‪.‬‬
‫‪ -5‬به منظور بالا بردن امنیت و جلوگیری از کشف رمز ‪،‬مدت اعتبار آن حدوداً کمتر از سه ماه می باشد و پس‬ ‫از این دوره منقضی می شود ‪ .‬لذا قبل از اتمام این دوره مشتری بایستی اقدام به تغییر نام کاربری و رمز‬ ‫ورود خود نمایید‪.‬‬
‫‪ -6‬حتی الامکان از شماره شناسنامه ‪ ،‬تاریخ تولد و اعداد و حروفی که برای دیگران قابل حدس زدن باشد به‬ ‫عنوان نام کاربری یا رمز ورود به سامانه استفاده نکنید ‪ .‬رمزهای خود را ترجیحا به صورت ترکیبی از‬ ‫حروف کوچک و بزرگ و اعداد و علامت ها و با طول رشته حداقل ‪ 8‬کاراکتر انتخاب نمایید ‪.‬‬
‫‪ -7‬اطلاعات نام کاربری و رمز ورود خود را از طریق تلفن ‪ ،‬دورنگار یا پست الکترونیک برای دیگران بازگو‬ ‫نکنید و در اختیار آنها قرار ندهید ‪.‬‬
‫‪ -8‬در صورت بازگو شدن نام کاربری یا رمز ورود خود ‪ ،‬در کوتاهترین زمان ممکن آن را تغییر دهید ‪.‬‬
‫‪ -9‬همواره سعی کنید برای ورود رمز خود از امکان ‪) Virtual Keyboard‬صفحه کلید تصویری (به جای‬
‫صفحه کلید فیزیکی کامپیوتر استفاده کنید ‪ .‬این امکان در سیستم عامل ویندوز و همچنین در برخی از‬ سایت های پرداخت آنلاین وجود دارد ‪.‬‬
‫‪ -10‬از طریق کامپیوترهای عمومی و خارج از کنترل نسبت به بکارگیری سامانه های بانکداری مجازی و وارد‬ ‫کردن نام کاربری و رمز ورود اجتناب نمائید‪.‬‬
‫‪ -10 -11‬هنگام ورود به سامانه اینترنت بانک کنترل شود آدرس ‪ URL‬سایت در کادر نوار آدرس صحیح باشد‬ ‫‪ .‬بسیاری از کلاهبرداری های اینترنتی به واسطه استفاده از سایت های جعلی جهت دریافت اطلاعات‬ ‫حساس کاربران اقدام می نمایند ‪.‬‬
‫‪ -12‬در صفحاتی که سایت مورد بازدید از شمادرخواست ورود نام کاربری و رمز ورود می نماید ‪ ،‬حتما مطمئن‬ ‫شوید که از پروتکل ‪ https‬استفاده شده است ‪ .‬بدین منظور آدرس صفحه می بایست با عبارت ‪https: //‬‬ ‫به جای ‪ http ://‬آغاز گردد ‪.‬‬
‫‪ -13‬در صفحاتی که از ‪ https ://‬استفاده شده است ‪ ،‬نباید هیچ گونه پیام خطا مرتبط با گواهینامه‬
‫دیجیتالی )‪ (Digital certificate‬وجود داشته باشد ‪.‬‬
‫‪ -14‬برای بررسی جعلی نبودن سایت می توان بر روی قفلی که در صفحات ‪ https ://‬در مرورگر ظاهر می‬ ‫شود‪ ،‬کلیک نموده و سپس از عدم وجود علامت هشدار و یا علامت ضربدر قرمز بر روی گواهینامه اطمینان‬ ‫حاصل نمود ‪.‬‬
‫‪ -15‬از ادامه عملیات در صفحات ‪ https://‬با پیغام هشدار مبنی بر وجود خطا ) ‪ ( Certificate error‬در‬
‫گواهینامه به کار رفته جدا خودداری نمایید ‪.‬‬
‫‪ -16‬همواره از نرم افزار های آنتی ویروس معتبر و به روز شده در سیستم خود استفاده نمایید ‪.‬‬
‫‪ -17‬سیستم عامل کامپیوتر خود را همواره بروز رسانی کرده و آخرین وصله های امنیتی را دریافت نمایید ‪.‬‬
‫‪ -18‬در صورتی که احتمال وجود برنامه های مخرب را بر روی کامپیوتر خود می دهید از انجام هر گونه‬ ‫تراکنش مالی آنلاین خودداری نمایید ‪.‬‬
‫‪ -19‬پس از انجام کار مورد نیاز در اینترنت بانک یا وب سایت هایی که نیاز به نام کاربری و رمز ورود دارند ‪ ،‬با‬ ‫انتخاب گزینه خروج یا ‪ log out‬به طور کامل از آن خارج شوید ‪.‬‬
‫‪ -20‬در صورتی وارد سامانه اینترنت بانک شوید ولی به مدت ‪ 10‬دقیقه هیچ عملی انجام نداده و درخواستی به‬ ‫سامانه ارسال نگردد ‪ ،‬به منظورجلوگیری از هرگونه سوء استفاده احتمالی ‪ ،‬سیستم بطور خودکار عمل‬ ‫خروج (‪ (log out‬را انجام می دهد ‪.‬‬
‫‪ -21‬به مطالب نوشته شده در پنجره هایی که اتوماتیک نمایش داده می شوند توجه نموده و بلافاصله بر روی‬ ‪ Ok‬یا ‪ yes‬کلیک نکنید ‪ .‬بسیاری از برنامه های مخرب به همین شیوه و پس از تائید کاربر بر روی کامپیوترها نصب و فعال می گردند‪.‬‬
‫‪ -22‬ایمیل های دریافتی از منابع ناشناس را باز نکنید ‪ .‬به لینک های ارائه شده در ایمیل ها اعتماد نکنید ‪ ،‬به‬ ‫عنوان نمونه بانک ها و م وسسات اعتباری هیچ گاه از طریق نامه های الکترونیکی اطلاعات محرمانه شما را‬ درخواست نمی کنند ‪ .‬بنابراین هرگاه در صندوق پستی خود نامه هایی از این دسته را مشاهده کردید به‬ سرعت آن را حذف کنید ‪.‬‬
‫‪ -23‬در صورت امکان برای پرداخت های اینترنتی از کافی نت ها ‪ ،‬و اماکن عمومی دیگر استفاده نکرده و از‬ کامپیوتر های شخصی خودتان اقدام به پرداخت نمایید ‪.‬‬
‫‪ -24‬به منظور جلوگیری از سوء استفاده های احتمالی ‪ ،‬از در اختیار قرار دادن نرم افزار سامانه همراه بانک‬ خود به دیگران خودداری فرمایید ‪.‬‬
‫‪ -25‬قبل از فروش دستگاه تلفن همراه خود ‪،‬جهت جلوگیری از هرگونه سوءاستفاده احتمالی نسبت به حذف‬ نرم افزار همراه بانک از حافظه آن اقدام نمائید‪.‬‬
‫‪ -26‬در سامانه های تلفنی غیر بانکی که جهت ارائه خدمات یا پرداخت وجه قبوض درخواست وارد کردن‬ اطلاعات کارت شما می شود از این امر اجتناب نمائید‪.