‬‫بانک و بانکداری

‬‫‬‫بانک و بانکداری در گذر زمان‪:‬ 

در یونان باستان ثروتمندان جواهرات ‪ ،‬مازاد پولهای فلزی که عموما از فلزات گرانبها ساخته شده بود و سایر اشیاء‬ قیمتی خویش را به منظور حفاظت از دستبرد سارقان‪ ،‬با پرداخت کارمزدی به صورت امانت به معابد می سپردند و‬ معابد بخشی از پولهای فلزی را برای مدت معینی در قبال دریافت کارمزدی به افراد نیازمند قرض می دادند‪.‬‬

ارایه درگاه پرداخت ePayBank.ir برای صاحبان حساب در بانک های دولتی و خصوصی کشور

درج آگهی و تبلیغات اینترنتی در آگهی و تبلیغات نیازمندی MyCityAd.ir امکان پذیر هست.

‫کلیسای رومیان نیز در قرون وسطا مانند معابد عمل می کرد اما فیلیپ چهارم شاه فرانسه‪ ،‬به نقش بانکی کلیساها‬ خاتمه داد‪.‬‬
‫تحول بانکداری را باید از ایتالیای قرن دوازدهم میلادی جستجو نمود و در این تحول خانواده لومباردها نقش‬ بسیاری داشتند‪ .‬پس از لمباردها می توان از زرگرهای لندن یاد کرد‪.‬پس از بحران مالی ‪ 1673‬در دوره چارلز دوم‬ احساس نیاز به بانک در محافل بازرگانی و سیاسی‪ ،‬منجر به تاسیس بانک انگلستان در سال ‪ 1694‬شد‪ .‬پس از آن‬ کشور های نظیر هلند‪ ،‬سوئد و آلمان نیز به تاسیس بانکها و موسسات مالی متعددی پرداختند‪.‬‬
‫بانک شاهی ایران به عنوان اولین بانک ایران بشمار میآید که در سال ‪ 1889‬با فرمان سلطنتی ملکه ویکتوریای‬ بریتانیا و به امتیاز دولت ایران تاًسیس گردید‪ .‬این بانک سالها بعد به بانک بریتانیایی خاورمیانه (‪ (BBME‬تغییر‬ نام داد و امروزه به نام بانک اچاسبیسی خاورمیانه شناخته میشود‪.‬‬
‫سیر تحویل فناوری اطلاعات در صنعت بانکداری‬ فناوری اطلاعات در بانکها طی دوره های چهارگانه به تکامل رسیده است‪ ،‬هر یک از دوره ها بر جنبه متفاوت از کار‬ دلالت دارند‪ ،‬در هر دوره توسعه فناوری اطلاعات باعث شده است که کامپیوتر و نرم افزار تا حدی جایگزین انسان و‬ کاغذ شده است‪ .‬هر دوره از تکامل ‪ ،‬به مدیران سیستم بانکی این امکان را داده است که اوقات تلف شده را در‬ ‫شرایط کار رقابتی به حداقل برسانند و در گسترده بالاتری به ارائه خدمات بپردازند‪.‬این دوره های چهار گانه‬ ‫عبارتند از‪:‬‬
‫دوره اول‪ :‬اتوماسیون پشت باجه ‪:‬‬
‫در این دوره صرفاً اط لاعات بانکی شعب در سیستمهای اطلاعاتی مرکزی ثبت می شد‪ .‬نحوه ارسال اطلاعات به‬ ‫رایانه های مرکزی در اوایل به صورت ارسال گزارش روزانه کارکرد شعبه به صورت کاغذ بود که با پیشرفت‬ ‫اتوماسیون پشت باجه باعث گردید به جای ارسال کاغذ به مرکز از نوارهای مغناطیسی استفاده گردد‪ .‬اثرات این‬ ‫دوره ایجاد دقت و سرعت در موازنه حسابها و حذف دفاتر کارتهای حساب در بانکها بود‪.‬اما تاثیری در رفاه مشتریان‬ ‫بانکها ایجاد نکرد و تاثیر رقابتی نیزبین بانکها برجای نگذاشت‪.‬‬
‫دوره دوم‪ :‬اتوماسیون پشت باجه‬
‫در این دوره دستگاهایی شبیه کامپیوترهای شخصی به صورت ترمینال که به کامپیوتر سرور داخل شعبه متصل‬ ‫بودند در اختیار کارمندان بانکها قرار گرفت ‪ ،‬نحوه کار به این صورت که اطلاعات مشتریان و کارکرد روزانه شعبه‬ ‫به صورت جزیره ای (غیر متمرکز) در کامپیوتر شعبه ذخیره می گردد و در پایان روز از طریق خطوط مخابراتی‬ ‫استیجاری ‪ Leased Line‬یا ‪ Dialup‬به رایانه های مرکزی بانکها منتقل می گردید‪ .‬در این دوره کارمندان به‬ ‫صورت لحظه ای به اطلاعات حسابها و مشتریان شعبه خود دسترسی داشتند‪.‬‬
‫از معایب این دوره می توان عنوان نمود که دسترسی به اطلاعات سایرمشتریان در شعب دیگر مقدور نبود‪ .‬شبکه‬ ‫های مخابراتی در انحصار شرکتهای دولتی که استفاده از آنها محدود و پرهزینه بود مشکل عمده بود ‪.‬استفاده از‬ ‫کاغذ کم شده اما پرسنل بانکها کاهش نیافت‪ .‬وجود نرم افزارهای غیریکپارچه از معضلات این دوره بوده است‪.‬‬
‫دوره سوم ‪ :‬متصل کردن مشتریان به حسابهایشان‪:‬‬
‫در این دوره مشتری با استفاده از تلفن و یا مراجعه به دستگاه های خودپرداز و استفاده کارتهای مغناطیسی می‬ ‫توانستند به حسابهای خود دسترسی داشته باشند و عملیاتهای انتقال وجه ‪ ،‬برداشت وجه و مشاهده مانده و‬ ‫صورتحساب حسابهای خویش را به صورت الکترونیکی انجام دهند‪ .‬از این دوره تا حدودی سالنهای انتظار بانکها به‬ ‫تدریج خالی از صفهای طولانی شد ولیکن هنوز به نیروی انسانی جهت ارائه خدمات بانکی پشت باجه وجود داشت‪.‬‬
‫مشتریان از دریافت خدمات بانکی به صورت حضوری احساس رضایت بیشتری می کردند‪ .‬پول کاغذی هنوز رواج‬ ‫داشته و واریز و د ریافت وجه نقد همچنان یکی از فشارهای کاری روزانه بود‪ .‬به دلیل در دسترس بودن ‪ 7‬در ‪24‬‬ ‫سیستمهای تلفن بانک و خودپرداز‪ ،‬محدودیت ساعت کاری بانکها دیگر جزء دغدغه های مشتریان نبود‪ .‬صرفه‬ ‫جویی در مصرف کاغذ و ارائه خدمات غیر حضوری برخی از خدمات بانکی‪ ،‬برای بانکها سودمند بود و گسترش‬ ظرفیت کاری برای بانکها ارزان تمام می شد‪ .‬در این دوره مشتریان فقط عملیاتهای بانکداری خرد خویش را توسط‬ ‫سیستمهای مکانیزه انجام می دادند و کماکان برای دریافت خدمات بیمه ای‪ ،‬تسهیلات و غیره به بانکها مراجعه می‬
‫نمودند‪ .‬سیستمهای ماشینی همچنان به صور ت جزیره ای و سیستمهای ارتباطی مشتریان با حسابهایشان مثل‬ ‫خودپرداز‪ ،‬تلفن بانک توسعه یافت‪ .‬به دلیل عدم ارتباط بین وجود سیستمهای جزیره ای وجود نیروهای انسانی به‬ ‫منظور این ارتباط همچنان ضروری بود‪ .‬می توان گفت در این دوره تنها نیمی از عملیات بانکی مکانیزه یا‬ ‫الکترونیکی شدند‪ .‬یکی از مشکلات عمده این دوره سیستمهای جزیره ای و نا هماهنگی در ارایه خدمات بانکی به‬ ‫مشتریان ‪ ،‬نبود خطوط ارتباطی مطمئن و پروتکلهای ارتباطی لازم به منظور اتصال مشتریان با بانکها بوده است‪.‬‬
‫در این دوره علاوه بر اینکه امکان ارائه خدمات بانکی از طریق خودپرداز و تلفن بانک به دلیل نبودن شتاب (شبکه‬ ‫تبادل اطلاعات بانکی) برای سایر مشتریان بانکها مقدور نبود بلکه به دلیل متمرکز نبودن کلیه اطلاعات مشتریان‬ ‫بانک در مرکز ‪ ،‬مشتریان شعب دیگر بانک نیز نمی توانستند از خدمات سراسری خودپرداز و تلفن بانک استفاده‬ ‫نمایند‪ .‬البته در پایان این دوره برخی از بانکها با ایجاد شبکه جزیره ای یا عنکبوتی بین شعب خود امکان ارائه‬ ‫خدمات بانکی از طریق خودپرداز برای تمامی مشتریان خود را فراهم نمودند ‪ ،‬ولیکن به دلیل هزینه های بستر‬ ‫مخابراتی و مشکلاتی که این نوع شبکه داشت عملاً مورد استقبال تمامی بانکها قرار نگرفت‪.‬‬
‫دوره چهارم‪ :‬یکپارچه سازی سیستمها و مرتبط کردن مشتری با تمامی عملیات بانکهای ‪Core‬‬
‫‪: Banking‬‬
‫بمنظور یکپارچه نمودن سیستم بانکی اقدام به طراحی و پیاده سازی بانک اطلاعات ‪ Data base‬متمرکز‪ ،‬نرم‬ ‫افزارهای مدلهای کسب و کار به صورت ‪ ، Web Base‬متمرکز نمودن سامانه ها وسرویسهای بانکی و نصب آنها‬ ‫برروی سرورهای مستقر در مرکز داده ‪ Data Center‬صورت پذیرفت‪ .‬در این مدل پس از تعریف اطلاعات پایه‬ ‫مشتری در سیستم و اختصاص کد مشتری (‪ (Customer ID‬تمامی سپرده ها‪ ،‬تسهیلات‪ ،‬کارتهای بانکی و‬ ‫خدمات مورد درخواست به کد مشتری متصل گردید.‬‬
‫در این دوره به دلیل متمرکز شدن و یکپارچه سازی بانک اطلاعات و سرویسهای بانکی‪ ،‬مشتری قادر می باشد که‬ ‫اکثر خدمات بانکی مورد نظر خود را از تمامی شعب بانک دریافت نماید‪ ،‬این امر باعث گردید که اقدام به طراحی‬ ‫سامانه های سخت افزاری و نرم افزاری جهت ارائه خدمات بانکی بدون حضور مشتری در شعبه فراهم‬ ‫گردد‪.‬همچنین به دلیل متمرکز شدن اطلاعات مشتریان و حسابها در مرکز این امکان فراهم گردید که بانکها و‬ ‫شرکتها اقدام به تولید سیستمهای هوش تجاری‪ ،‬مبارزه با پول شویی و اعتبار سنجی را بعمل آورند که نتیجه آن‬ باعث شد که نظارت‪ ،‬ارزیابی و پایش و استخراج اطلاعات مورد نظر به صورت متمرکز در کمترین زمان صورت‬
پذیرد و تهیه گزارشات لحظه ای از وضعیت منابع و مصارف بانک نیز جهت تصمیم گیری و برنامه ریزی مدیران‬ ‫ارشد بانک فراهم گردد‪.‬‬
‫پیدایش این دوره با ایجاد شتاب )شبکه تبادل اطلاعات بانکی( همزمان گردید‪ .‬در شبکه شتاب با بکارگیری از بستر‬‫مخابراتی کشور و راه اندازی شبکه اختصاصی بانکی این امکان فراهم گردیده که که از طریق نرم افزار مدیریت‬ ‫تراکنشها که برروی مرکز داده ‪ Data Center‬بانک مرکزی نصب می باشد ‪ ،‬بانکها بتوانند خدمات کارتی بین‬ ‫بانکی را از طریق درگاه های بانکداری الکترونیک (خودپرداز‪ ،‬تلفن بانک‪ ،‬اینترنت بانک و غیره ) به سایر مشتریان‬ ‫بانکهای دیگر نیز ارائه نمایند‪.‬‬ ‫قبل از راه اندازی این شبکه بانکهای می توانستند فقط به کارتهای مشتریان خود خدمات بانکی را ارائه نمایند‪.