نگرش ها و نگرانی های رایانش ابری

رایانش ابری، نگرش ها و نگرانی ها

رایانش ابری عنوانی است که به وضعیت فعلی تکامل فناوری اطلاعات در دنیا اشاره دارد و در آن با مجموعه ای از فناوری ها، نیازها، ابزارها، کاربردها، قوانین، مسائل فرهنگی، اقتصادی، حقوقی، امنیتی و … مواجه هستیم. ما نمیتوانیم به صورت ظاهری و تنها با به کارگیری چند ابزار و صرف نظر از تحقق دیگر شرایط، ادعای تکامل داشته باشیم. برای مثال وقتی پست الکترونیک وجود داشته باشد و ما هنوز مکاتبات خود را به صورت کاغذی انجام می دهیم، نمیتوانیم صرفا با داشتن یک صندوق پست الکترونیک، بگوییم که فرآیندها الکترونیک شده است. یا اینکه اگر مکاتبات خود را به صورت الکترونیک انجام دهیم، در حالیکه قوانین از آن حمایت نکند باز هم نمیتوان ادعایی از تکامل داشت، حتی اگر سرویس پست الکترونیک توسط سرویس دهندگان داخلی تامین شده باشد. بنابراین مشابه مثال فوق، با به کارگیری چند ابزار، یا راه اندازی چند سرویس شاید فقط بتوانیم ادعا کنیم که در ظاهر ابر داریم، ولی هنوز فاصله زیادی وجود دارد.

ارایه درگاه پرداخت بانکی ePayBank.ir برای هاستینگ های کشور و شرکت های هلدینگ

طی تحقیقات مستمر انجام شده در مرکز تحقیقات رایانش ابری دانشگاه صنعتی امیرکبیر که در راستای رصد فناوری در کشور و جهان رسم شده است. در این منحنی، فناوری ها در هنگام ظهور از سمت چپ وارد می شوند که پس از مدتی در صورت کسب محبوبیت، انتظارات از آنها را به شدت اوج میگیرد و به صورت یک تب ظاهر می شوند. به تدریج برخی از این فناوری استفاده می کنند و برخی دیگر بنابه دلایل مختلف دچار سرخوردگی در استفاده از فناوری می شوند ( انتظارات بیش از حد، فقدان دانش و … ). عده ای که پس از شیب سرخوردگی باقی می مانند، معمولا با نگاه واقع بینانه تری به توسعه فناوری می پردازند که در صورت موفقیت و وجود تقاضا، میتوانند وارد مرحله باروری و تولید شوند.

همانطور که مشاهده می شود وضعیت مجازی سازی در جهان و برای شرکت های صاحب فناوری در حال ورود به مرحله باروری است و شرکتهای مختلف نظیر سیسکو، مایکروسافت، ویامویر، اوراکل، سیتریکس، آی بی ام و … در حال تولید و توسعه محصولات خود و رقابت برای کسب سهم بیشتری از بازار هستند. تب این فناوری در ایران در سال 91 تقریبا به نقطه اوج خود رسید. علی رغم اینکه بسیاری از سازمانها به استفاده از محصولات مجازی سازی کردند، ولی پاسخگوی نیاز برخی دیگر نبود، بنابراین در سال 92 مشاهده شد که این فناوری در برخی مراکز در شیب سرخوردگی قرار گرفته است و توجه بشتری به سمت ارائه سرویس زیرساخت رایانش ابری (IaaS) معطوف شده است. به این ترتیب احتمالا شاهد افزایش انتظارات از سرویس زیرساخت رایانش ابری خواهیم بود. البته طی چند سال گذشته برخی شرکتها در داخل به ارائه سرورهای مجازی نیز پرداخته اند، ولی هنوز فاصله زیادی از نظر بلوغ فناوری با انچه که در دنیا عرضه می شود، وجود دارد و بسیاری از مباحث مطرح در زمینه رایانش ابری در دنیا، هنوز در ایران موضوعیت پیدا نکرده است.

نکته قابل توجه این است که ترتیب بلوغ سرویس زیرساخت و سرویس نرم افزار در ایران برعکس ترتیب آنها در جهان است. این موضوع سبب شده است که به طور کلی، تحلیل های مربوط به مفاهیم و همچنین تحلیل بازار رایانش ابری در ایران متفاوت از تحلیل های آن در جهان شود. برای مثال آنچه در جهان باعث رشد سرویس زیرساخت شده است، وجود تقاضا در سطح ارائه سرویس های نرم افزاری است که به تناسب این تقاضا، لزوم تقویت سرویس زیرساخت حس شده است، ولی در ایران نبود این تقاضا معادلات را تغییر داده است و انچه که فعلا در حال ظهور به صورت یک تب برای ارائه سرویس زیرساخت است، به صورت کاذب و بیشتر تحت تاثیر بازاریابی صنایع پیشرو دنیا ایجاد شده است و کمتر تحت تاثیر نیاز داخل بوده است. با این حال فعلا بحث بیشتر در خصوص این موضوع فراتر از این مقاله است.

صنعت بانکداری و رایانش ابری

در صنعت بانکداری دنیا شاهد هستیم که بانک های مختلف به سمت استفاده از سرویس های رایانش ابری روی اورده اند. در این صنعت بیشترین موارد کاربرد مربوط به سرویس های نرم افزار بوده است که نمونه های آن در انگلستان، آمریکا و برخی کشورهای دیگر مشاهده شده است. مثلا استفاده از سرویس های ابری توسط بانک سانتر است، سبب صرفه جویی بین 8 تا 25 دلار در هزینه های ارتباطی شده است. همچنین گروه بانکداری BBVA در اسپانیا با 110 هزار نفر نیروی کار در بیش از 30 کشور، اوایل سال 2012 اعلام کردند که شروع به استفاده از سرویس های ابری گوگل برای انجام بسیاری از امور اداری خود کرده اند و عملا بزرگترین قرارداد تجاری برای استفاده از سرویس های گوگل تا ان زمان با این گروه بسته شد. اما با این رویکرد در حال حاضر به دلیل عدم بلوغ سرویس های نرم افزاری در ایران قابل اجرا نمی باشد. بنابراین سبب شده است که شرکتهای بانکداری در ایران بیشتر بر روی مفاهیم مجازی سازی تمرکز کنند.

لازم به ذکر است که گرایش به سمت مجازی سازی در ایران اگرچه سبب بهبودهایی در زیرساخت فناوری اطلاعات در بانکها می شود ولی باید به دو نکته حائز اهمیت توجه کرد. اول اینکه نباید مجازی سازی را با رایانش ابری اشتباه گرفت. دوم اینکه مسیر تکامل رایانش ابری در ایران با دنیا متفاوت است. متاسفانه تبلیغات گسترده شرکتهآگهی شهر من نظیر ویامویر، اوراکل، سیتریکس، مایکروسافت، آی بی ام و … رویکردی را القا کرده است که مثلا با مجازی سازی و یا خرید برخی تجهیزات سخت افزاری میتوان رایانش ابری داشت. با یک مقایسه ساده بین رایانش ابری و مجازی سازی از نظر فنی، میتوان نشان داد که اصولا نتیجه مجازی سازی، تفکیک منابع است ولی برآیند رایانش ابری تجمیع منابع است. البته معمولا هر یک از این شرکت های صاحب فناوری، نقشه راهی برای استقرار رایانش ابری و نیز مدلی برای بلوغ رایانش ابری براساس محصولات خود در سازمانها ارائه داده اند و ادعا کرده اند مسیر آن از مجازی سازی می گذرد، اما با بررسی مجدد مشاهده می شود که این طرح ها با آنچه که در ایران وجود دارد، سازگاری ندارد و نمونه های بسیاری در دنیا نیز وجود دارد که این موضوع را تایید نمی کنند. برای مثال مقیاس پذیری سرویس از ویژگی های مهم رایانش ابری است که در حوزه بانکداری بسیار مهم است. وقتی در بحث رایانش ابری مطرح می شود که میتوان مقیاس سرویس را، برحسب تقاضا، از چند کاربر تا میلیونها کاربر افزایش داد، موضوعی نیست که در سطح مجازی سازی قابل حل باشد. آنچه که در دنیا سبب ضرورت تقویت سرویس های زیرساخت شده است، ایجاد اکوسیستم های نرم افزاری است. اما این اکوسیستم ها در ایران هنوز شکل نگرفته اند که ضرورت تقویت زیرساخت حس می شود. به همین دلیل فعالیتهایی که در داخل کشور انجام می شود بیشتر تحت تاثیر تبلیغات و اموزش نادرست بوده است. حتی ارائه سرویس های پلتفرم و نرم افزار در سطوح بالاتر، اغلب در حد نصب نرم افزار در داخل یک ماشین مجازی در نظر گرفته می شود.

نتیجه اینکه، تحلیل های انجام شده در خصوص رایانش ابری در دنیا به دلایل مختلف که برخی از آنها در این مقاله اشاره شد، با آنچه که در ایران رخ می دهد قابل مقایسه نیست و در گام هایی که برای به کار گیری و یا توسعه آن در ایران برداشته می شود، باید به طور جدی تجدیدنظر شود. صنعت بانکداری نیز به دلیل اینکه یکی از صنایع حساس کشور است، باید در نظر داشته باشد، همانقدر که رشد و بلوغ فناوری در آن اهمیت دارد و رایانش ابری مزایای بسیار زیادی برای آن دارد، در صورت ادامه مسیر با روالی که در طی یک سال گذشته مشاهده شده است، با خطرات جدی مواجه خواهد بود. این موضوعی است که بر لزوم آشنایی بیشتر صنعت با مسائل علمی و تئوری این حوزه تاکید می کند.

ارایه درگاه پرداخت بانکی برای پژوهشگران و محققان در تمامی رشته های دانشگاهی