TEHRAN PRICE INDEX

شاخص کل قیمت ( TEPIX)

شاخص کل قیمت ، که مخفف کلمه TEHRAN PRICE INDEX می باشد، یکی از اصلی ترین شاخصهای بورس اوراق بهادار تهران است که روش محاسبه آن بر اساس فرمول زیر ( فرمول لاسپیرز ) انجام میگیرد .

{(ارزش جاری بازار*تعداد سهام منتشره)تقسیم بر(ارزش پایه سهام*تعداد سهام در سال پایه)}* عدد ۱۰۰

که در این محاسبه سال پایه سال ۱۳۶۹ میباشد . این شاخص گویای آن است که ارزش کل بازار ،نسبت به سال پایه ،یا همان سال ۱۳۶۹ ، چند برابر شده . فرضا شاخص ۱۲۷۰۰ نشان می دهد، که ارزش بازار نسبت به سال ۱۳۶۹ که سال پایه می باشد ، ۱۲۷ برابر گردیده است .شاخص کل قیمت ، در بورس تهران برای سه گروه محاسبه می شود که عبارتند از:

١- شاخص قیمت کل بازار : که در محاسبه آن قیمت سهام تمام شرکتهای معامله شده تاثیر داده میشود .

٢- شاخص قیمت تالار اصلی : که در محاسبه آن فقط قیمت سهام شرکتهای معامله شده در تابلو اصلی تاثیر داده میشود .

٣- شاخص قیمت تالار فرعی : که در محاسبه آن فقط قیمت سهام شرکتهای معامله شده در تابلوی فرعی تاثیر داده میشود .

ویژگیهای شاخص کل قیمت عبارتند از :

۱- موزون بودن : بدین معنا که، چون در محاسبه آن، ارزش سهام در تعداد سهام منتشره ضرب میگردد ، پس تغییرات قیمت سهام بر اساس تعداد سهام منتشر شده شرکتها ، در شاخص تاثیر گذار است .  یعنی هر چقدر تعداد سهام منتشره شرکت بیشتر باشد، تغییرات قیمت سهم مورد نظر تاثیر بیشتری بر روی شاخص خواهد گذاشت .

۲- جامع بودن : این شاخص، به لحاظ اینکه بر اساس تغییرات سهام تمام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ، محاسبه میگردد، لذا خصوصیت جامع بودن را داراست .

٣- در دسترس بودن : شاخص کل قیمت ، به لحاظ اینکه بصورت لحظه ای توسط سازمان بورس اوراق بهادار محاسبه و در اختیار افراد قرار می گیرد، لذا دارای خصوصیت در دسترس بودن میباشد .

موارد تعدیل شاخص کل قیمت

شاخص کل قیمت در موارد زیر تعدیل میگردد و در حقیقت تغییرات ناشی از موارد زیر در مقدار شاخص اثری ندارد .

١- ورود و خروج شرکتها : به هنگام ورود و خروج شرکتها ، به دلیل افزایش یا کاهش ارزش جاری سهام ، اصولا ارزش پایه سهام تعدیل می گردد ، تا تغییری در عدد شاخص حاصل نشود . به عبارتی با افزایش صورت کسر در مخرج آن تغییری می دهند، تا حاصل تقسیم صورت بر مخرج تغییر نکند .

٢- افزایش سرمایه از طریق آورده و یا مطالبات سهامداران : به علت اینکه با افزایش سرمایه از طریق آورده و یا مطالبات سهامداران ، ارزش جاری سهام افزایش می یابد، لذا، در این موارد نیز ،ارزش پایه سهام ، باید به گونه ای تعدیل گردد تا تغییری در عدد شاخص حاصل نگردد .

٣- ادغام شرکتها : در صورت ادغام دو یا چند شرکت، در هم، نیز می بایست در ارزش پایه سهام تغییر داده شود ، تا عدد شاخص تغییری نکند . ولی در برخی موارد نیازی به تعدیل شاخص نمی باشد که این موارد عبارتند از :

١- افزایش سرمایه از محل اندوخته : زیرا در این حالت، همان مبلغ اندوخته که متعلق به سهامداران بوده، بصورت سهام جدید به آنها داده میشود، پس تغییری در حقوق صاحبان سرمایه اتفاق نیفتاده ، لذا در این حالت نیازی به تعدیل شاخص نیست .

٢- تجزیه و تجمیع سهام : در این حالت نیز تنها تعداد سهام منتشره تغییر یافته و چون به تناسب ان قیمت سهم نیز تغییر می یابد، لذا نیازی به تعدیل شاخص نیست . البته لازم به ذکر است که در ایران عملا اینکار امکان پذیر نیست و ارزش اسمی هر سهم بطور ثابت ۱۰۰۰ ریال میباشد

٣- پرداخت سود نقدی : در این حالت نیز چون اصولا به تناسب پرداخت سود نقدی ، قیمت سهام نیز، کاهش می یابد، لذا نیازی به تعدیل عدد شاخص نیست .

شاخص بازده نقدی ( TEDIX)

از تفاضل منطقی شاخص قیمت و بازده نقدی از شاخص قیمت بدست می آید و نشان دهنده تغییرات بازده نقدی سهام میباشد .

تذکر : عدد پایه شاخصهای قیمت و بازده نقدی و بازده نقدی سهام در ابتدای سال ۱۳۷۷ برابر ۱۶۵۳ /۰۸ در نظر گرفته شده ، که همسنجی این دو را با شاخص کل قیمت در آن تاریخ امکان پذیر سازد .

شاخص صنعت

فرمول محاسبه آن، همانند محاسبه شاخص کل می باشد و نشان دهنده تغییرات در ارزش سهام شرکتهای صنعتی میباشد و برای هر صنعت بطور جداگانه محاسبه میگردد .

شاخص مالی

فرمول محاسبه آن ، همانند محاسبه شاخص کل می باشد و نشان دهنده تغییرات در ارزش سهام شرکتهای سرمایه گذاری می باشد .

شاخص شرکت

فرمول محاسبه آن همانند محاسبه شاخص کل قیمت میباشد و برای هر شرکتی بطور جداگانه محاسبه میگردد  و برای محاسبه آن شاخص هر شرکتی را در بدو ورود ۱۰۰ تعیین نموده اند.

شاخص 50 شرکت برتر یا tx-50 (به روش میانگین ساده )

معمولا هر سه ماه یکبار، ۵۰ شرکت برتر در بورس اوراق بهادار معرفی می گردند . شاخص tx-50 ، نشان دهنده میانگین قیمت سهام ۵۰ شرکت برتر می باشد .

محاسبه این شاخص به روش محاسبه شاخص داو جونز میباشد . به عبارتی در این محاسبه، تعداد سهام منتشره شرکت تاثیر داده نمی شود و تنها از جمع قیمت سهام ۵۰ شرکت تقسیم بر تعداد آنها ( تعدیل شده ) بدست می آید .(این تعداد در اولین روز محاسبه یعنی ابتدای سال ۱۳۷۹ عدد ۵۰ بوده که بعدها به تدریج تعدیل شده ) شاخص tx-50 نیز در موارد زیر باید تعدیل شود . یعنی عدد ۵۰ در مخرج را باید به گونه ای تغییر داد تا تاثیر تفاوت قیمت بر شاخص به خاطر موارد زیر خنثی گردد .

مواردی که شاخص مذکور تعدیل میشود عبارتند از :

١- در صورت افزایش سرمایه به هر روشی (چه آورده و چه اندوخته )

٢- ورود و خروج شرکتها از لیست ۵۰ شرکت برتر در پایان هر سه ماه

٣- تجزیه و تجمیع سهام ( که فعلا در ایران امکان پذیر نیست ) شاخص ۵۰ شرکت برتر tx-50 ( به روش میانگین موزون )  این شاخص نیز بوسیله تغییرات ارزش سهام ۵۰ شرکت برتر محاسبه می شود ولی طرز محاسبه آن به روش میانگین موزون ( روش لاسپیرز) می باشد و تعداد سهام منتشره شرکتها در محاسبه آن تاثیر گذار است .

نتیجه گیری از دیدگاه درگاه پرداخت ePaybank.ir

محاسبه شاخص های مختلف، بر اساس فرمولهای قراردادی انجام میگیرد و هر شاخصی بنا بر داده ها وفرمول مورد استفاده می تواند گویای تغییرات خاصی باشد . لذا به غیر از شاخص کل قیمت که نشان دهنده تغییرات قیمت کلیه شرکتها می باشد مابقی شاخص ها بنا بر نوع محاسبه و شرکتهایی که در آن مورد محاسبه قرار می گیرند باید تفسیر شوند . حال که تا حدودی با نحوه محاسبه شاخص های مختلف آشنا شدیم ، لازم است با توجه به اینکه سهام چه شرکتهایی در شاخص مورد نظر تاثیر گذار بوده اند ، تفسیر لازم را از شاخص مورد نظر داشته باشیم.