باسلام،
با عنایت به لزوم ساماندهی پایانه های فروش الکترونیکی در نظام بانکی کشور، نطارت دقیق و همه جانبه بر عملیات بانکی انجام شده از طریق پایانه های فروش و حصول اطمینان از رعایت استانداردها و ضوابط، تطبیق عملیات پرداخت الکترونیکی با ضوابط مبارزه با پولشویی، کاربری بهینه سرمایه گذاری های انجام شده، افزایش سطح پوشش پایانه های فروش به منظور تعمیق پرداخت های الکترونیکی ، پرهیز از اقدامات بازارشکنانه و تقویت مشارکت واقعی بخش خصوصی در توسعه و راهبری شبکه پرداخت کشور، به اطلاع می رساند در چارچوب مصوبه مورخ 89/12/25 شورای پول و اعتبار و مقارن با فرارسیدن دهه مبارک فجر، شبکه الکترونیکی پرداخت کارتی ( شاپرک ) ایجاد گردیده است.
در این چارچوب ویرایش دوم مقررات ناظر بر ارایه دهندگان خدمات پرداخت، که به تصویب کمیته پولی و بانکی و تایید رئیس کل محترم بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران رسیده است، نهایی شده و در تارگاه رسمی به آدرس cbi.ir قرار گرفته است. این ضوابط از تاریخ این بخشنامه جایگزین ویرایش اول مقررات به تاریخ اول شهریور ماه 1383 میگردد.
در خصوص ضوابط جدید نکات زیر باید مد نظر بانک ها قرار گیرند:
الف) کلیات
1. ضوابط جدید ناظر بر ارایه دهندگان خدمات پرداخت با دیدگاه اولویت نظارت، پایش و رصد تراکنش های مالی الکترونیکی بازنویسی شده تا ضمن منع کامل (( شاپرک )) از ورود به عرصه کسب و کار پرداخت الکترونیکی و رقابت با شرکت های فعال در این زمینه، تمهیدات کافی و ضمانت اجرایی برای اعمال سیاستهای کلان و نظارت دقیق بر عملکرد بانک ها و شرکت های ارایه دهنده خدمات پرداخت و رهگیری مبلادلات پول الکترونیکی مطابق با قوانین، مقررات و دستورالعمل ها صورت پذیرد.
2. شاپرک، تمهیدات لازم را برای اتصال مستقیم ارایه دهندگان خدمات پرداخت به زیرساخت های ملی پرداخت و تسویه فراهم اورده و در عین حال برای تراکنش های موفقی که توسط این موسسات پردازش می شوند، حداقل کارمزد را که برای ادامه کسب و کار حیاتی است تضمین می نماید.
3. تدوین ضوابط جدید در چارچوب ضوابط پیشین صورت پذیرفته و در آن ضمانت های اجرایی مربوط به اعمال سیاستهای کلان و ضوابط نظارتی زیر از طریق ایجاد یک شبکه واحد و متمرکز در نظر گرفته شده است:
1-3. با ایجاد پایگاه جامع اطلاعات پایانه های فروش و اتصال این پایانه ها از طریق شبکه ای واحد، کنترل و اعمال ضوابط مربوط به پایانه های تکراری به صورت فنی و اجرایی امکان پذیر بوده و امکان اعمال مدیریت با ابزار مناسب توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران فراهم شده است.
2-3. توزیع جغرافیایی و افزایش سطح پوشش پایانه های فروش در تمامی واحد های صنفی از طریق پایگاه اطلاعاتی مزبور میسر می شود.
3-3. پایگاه جامع اطلاعات پایانه های فروش، محل دقیق، نوع صنف، اندازه و حجم کاربری پایانه فروش را به دقت مشخص کرده و هرگونه تراکنش مشکوک را بلافاصله رصد و گزارش می کند.
ب) نکات اجرایی:
4. از تاریخ ابلاغ این بخشنامه 90/11/16 هرگونه خرید و نصب پایانه های فروش توسط بانک چه به صورت مستقیم و چه از طریق عقد قرارداد با ارایه دهندگان خدمات پرداخت ممنوع است. همچنین بانکها باید ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این بخشنامه تمامی امور اجرایی مربوط به راهبری پایانه های فروش فعلی خود را به ارایه دهندگان خدمات پرداخت دارای مجوز از این بانک واگذار نمایند.
5. مجوزهای ارایه خدمات پرداخت فعلی تا پایان سالجاری اعتبار داشته و پس از آن تنها موسساتی که مجوز خود را با ضوابط جدید دریافت نموده یا مراحل نهایی اخذ مجوز آنها مطابق با تایید این بانک در جریان سات، مجاز به فعالیت در زمینه ارایه خدمات پرداخت هستند. همچنین از تاریخ ابلاغ این بخشنامه تمامی موسسات واجد صلاحیت فعلی و جدید ارایه دهنده خدمات پرداخت میتوانند درخواست خود را برای کسب مجوز جدید به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ارسال نمایند. جزئیات مربوط به شیوه ارایه درخواست از طریق تارگاه رسمی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در دسترس عموم است.
6. از تاریخ 91/2/15 ( صرفا جهت اطلاع که بخاطر اجرایی شدن این طرح هم اکنون تاریخ 92/6/15 مورد تایید است )تمامی تراکنش های پذیرندگی مربوط به پایانه های فروش مربوط به بانک ها از مرکز شتاب قطع شده و این تراکنش ها صرفا از طریق شاپرک پذیرش می گردند. لذا از تاریخ فوق ارایه این خدمات به صورت بین بانکی توسط بانک ها ممنوع خواهد بود.
7. پردازش تراکنش های بین بانکی کارتها از هر مسیر دیگری به جز مرکز شتاب ممنوع بوده و با بانکهای متخلف برخورد سریع و مقتضی به عمل خواهد آمد.
8. شبکه الکترونیکی پرداخت کارتی ( شاپرک ) در قالب شخصیت حقوقی مستقل توسط شرکت ملی انفورماتیک تشکیل شده و مقرر گردیده اکثریت سهام آن براساس شاخص های عملکردی معین به بانکهای فعلی واگذار گردد. تمام یا بخشی از سهم الشرکهء بانک ها از محل منافع صندوق مشاع تحقیق و توسعه تامین شده و چنانچه این منابع برای تامین تمام سهم الشرکهء بانک کفایت ننماید، بانک کزبور در صورت تمایل میتواند به منظور نیل به حداکثر سقف تعیین شده خود بهای سهم الشرکهء مازاد بر آن را به قیمت اسمی پرداخت نماید؛ لذا بانکها حداکثر تا تاریخ 90/11/20 فرصت دارند نماینده تام الاختیار خود را برای پیشبرد امور اجرایی واگذاری و تعیین میزان دقیق سهم الشرکهء خود به این بانک معرفی نمایند.
9. شاپرک از تاریخ ابلاغ این بخشنامه فعال بوده و تمامی موسسات ارایه دهنده خدمات پرداخت میتوانند برای انجام بررسی ها و آزمون های فنی با آن تعامل نمایند.
10. به منظور کنترل دقیق مراودات مالی الکترونیکی، تمامی عملیات محاسبه کارمزدها و تسویه حساب با پذیرندگان منحصرا از طریق زیرساخت های ملی تسویه و پرداخت ( هسته واریز مستقیم پایا) صورت گرفته و تحت نظارت و کنترل دقیق بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است. تسویه حساب با پذیرندگان مطابق با زمانبندی هسته واریز مستقیم پایا چند بار در روز از ساعت آغازین صبح تا ساعات پایانی شب ، هفت روز هفته و در تمامی روزهای سال قابل انجام است. بنابراین تمامی بانکهای کشور مکلفند، با در نظر گرفتن این زمان بندی، تمهیدات فنی و اجرایی لازم برای پذیرش و پردازش انبوه فایل های واریز به حساب پذیرندگان نزد خود را در سامانه های مربوط در نظر گیرند.
11. با توجه به وجود برخی قراردادهای طولانی مدت ارایه دهندگان خدمات پرداخت با بانک ها پیش از ابلاغ ضوابط جدید، قراردادهای مزبور باید به شیوه ای اصلاح شوند که موضوع آنها از نصب و نگهداری پایانه های فروض برای بانکها، به اتصال و حفظ حساب پذیرندگان نزد حساب های بانکی تغییر یابد. ارایه دهندگان خدمات پرداخت صرفا میتوانند در چارچوب بازاریابی و جلب پذیرنده کارت، به منظور افتتاح یا نگهداری حساب تسویه وی، با بانک تعامل نمایند.
پ)ساختار کارمزدها:
12. از تاریخ 15/12/90 تمامی کارمزدهای پذیرندگی شتاب مربوط به پذیرش تراکنش های پایانه های فروش، درگاه های پذیرش کارت اینترنتی و تلفن همراه مربوط به بانک ها، صرفا به حساب شاپرک منظور می شود.
13. از تاریخ 15/2/91 کارمزدهای پذیرش کارت در تراکنش های خرید که از پذیرندگان کارت دریافت می شود، مطابق با دستورالعمل زیر محاسبه شده و. دستورالعمل های پیشین مرتبط با این موضوع نسخ می گردند:
1-13 : دریافت کارمزد از پذیرندگان کارت بابت هر تراکنش موفق خرید الزامی است.
2-13: حداقل کارمزد کارت های برداشت، خرید، هدیه و به طور کلی تمامی کارتهایی که معادل وجه قابل استفاده آنها در بانک سپرده گذاری شده است ، به صورت زیر محاسبه می شود:
1-2-13:حداقل کارمزد پذیرنده معادل یک درصد مبلغ تراکنش حداکثر تا سقف دو هزار ریال تعیین می شود این کارمزد به ارایه دهنده خدمات پرداخت تعلق دارد.
2-2-13: کارمزد بین بانکی برای هر تراکنش موفق خرید همانند گذشته معادل 706 ریال تعیین می شود که از بانک صادرکننده کارت دریافت و به صورت زیر تسهیم می شود:
1-2-2-13: دویست و پنجاه ریال سهم مرکز شتاب
2-2-2-13: دویست و پنجاه ریال سهم شاپرک
3-2-2-13: دویست و شش ریال سهم ارایه دهنده خدمات پرداخت.
3-13: حداقل کارمزد کارت های اعتباری که در چارچوب دستورالعمل های بانک مرکزی صادر شده باشند، معادل یک درصد مبلغ تراکنش به علاوه دو هزار ریال مبلغ ثابت است. این مبلغ بدین شرح تسهیم می شود:
1-3-13: یک درصد مبلغ تراکنش برای بانک صادرکننده کارت اعتباری
2-3-13: دویست و پنجاه ریال سهم مرکز شتاب
3-3-13: دویست و پنجاه ریال سهم شاپرک
4-3-13: یک هزار و پانصد ریال سهم ارایه دهنده خدمات پرداختی که از پایانه آن استفاده شده است.
4-13. مابه تفاوت کارمزد دریافتی از پذیرنده و حداقل کارمزدهای فوق به ارایه دهنده خدمات پرداخت تعلق میگیرد.
5-13. کارمزد های فوق توسط مرکز شتاب و شاپرک محسابه می گردند.
6-13. تسهیم کارمزدها براساس موافقتنامه سطح خدماتی SLA و ضریب عملکردی است که توسط شاپرک برای هر یک از ارایه دهندگان خدمات پرداخت، مرکز شتاب و شاپرک ارزیابی شده و پس از کسب نظر بانک مرکزی به صورت ماهانه قابل پرداخت خواهد بود.
7-13. کارمزد تراکنشهای مانده گیری و پرداخت قبض به شیوه فعلی ادامه می یابد.
14. به منظور توسعه پرداخت های الکترونیکی و کاهش کاربری نقد، از تاریخ 90/12/1 معادل دو و نیم در هزار از مبلغ هر تراکنش برداشت وجه شتابی از کارمزد برداشت وجه شتابی بانکهای پذیرنده کسر و به صندوق خاصی واریز می گردد؛ لذا از تاریخ فوق کارمزد برداشت وجه نقد از خودپردازها برای بانک پذیرنده معادل هشتاد و پنج صدم درصد تعیین می شود. موجودی این صندوق در پایان هر فصل بخش بر تعداد کل تراکنشهای موفق شاپرک شده و عدد بدست آمده تحت عنوان یارانه تراکنش الکترونیکی از محل برداشت نقدی معین می گردد. شاپرک پس از ارزیابی عملکرد فصلی هر ارایه دهنده خدمات پرداخت مطابق با توافقنامه سطح خدمات SLA و اعمال ضریب عملکرد و پس از کسب نظر بانک مرکزی، بازای هر تراکنش موفق خرید، عدد تعیین شده فوق را محاسبه و به حساب ارایه دهندگان خدمات پرداخت واریز می نماید.
واحد اقدام کننده : اداره نظام های پرداخت
با سپاس از توجه شما
درگاه پرداخت
- سامانه پرداخت الکترونیکی صندوق رفاه از طریق شبکه الکترونیکی پرداخت کارتی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران یا همان شاپرک انجام میگردد (10)