ضرورت بکارگیری فناوری اطلاعات در ارائه خدمات بانکی:
یکی از مهمترین پدیدههای ناشی از انقلاب اطلاعات ،تحول در شیوههای سنتی تجارت و جایگزینی آن با تجارت الکترونیک است .از این رو به واسطه نقش پول و بانکداری در تجـارت ،بانکـداری الکترونیـک اصـلیتـرین زیربنـای تجارت الکترونیک محسوب میشود.
طبیعتاً در این میان ،نقش بانکها و موسسات اقتصادی در نقل و انتقال پول بسیار حیـاتی اسـت .هنگـامی کـه در سال 1994اینترنت قابلیتهای تجاری خود را علاوه برجنبههای علمی و تحقیقاتی به نمایش گذاشت ،موسسـات تجاری و بانکها در کشورهای پیشرفته اولین نهادهایی بودند که تلاش جدی خود را برای استفاده هر چه بیشتر از این جریان بکار انداختند .محصول تلاش آنها نیز همان بانکـداری الکترونیـک امـروزی اسـت .سـپس بـه سـرعت مشخص شد که اینترنت بستر بسیار مناسبی برای انواع فعالیتهای بانکداری و اقتصادی به شمار میرود .بانکداری الکترونیک هم اکنون در جهان به عنوان یک بحث بسیار تخصصی و در عین حال ،بسیار پیچیده تبدیل شده اسـت و تطبیق آن باسیاستهای تجاری و اقتصادی کشورهای مختلف نیاز به تحقیق و برنامه ریزی دقیق دارد.
ارایه درگاه پرداخت ePayBank.ir برای افتتاح حساب اینترنتی کاربران و پذیرندگان و وب مستران صاحبان کسب و کار اینترنتی ایران
بانک ها به عنوان بنگاه های اقتصادی که وظیفه ارایه خدمات پولی و مالی را دارند با بهرهگیری از فناوری اطلاعـات از سویی میتوانند هزینه های خود را کاهش داده و موجب سود دهی خود و ذینفعانشان را فراهم کنند و از سوی دیگر موجب رضایتمندی مشتریان خود شوند .در این خصوص با وجود پیشرفتهای خـدمات پـول الکترونیکـی وابزارهای پرداخت در کشور ،در استفاده از سامانه های یکپارچه اطلاعاتی بـرای الکترونیکـی کـردن تعـاملات درون بانکی و بین بانکی و اتصال بر خط مشتریان به بانک در آغاز راه هستیم .به همین دلیل فناوری اطلاعات نتوانسـته باعث کاهش هزینه ها و ارزانتر شدن خدمات بانکی و نیز حذف رویه های سنتی نظیر توسعه شعب فیزیکی بانکها و اسکناس شود.
در بانکداری الکترونیک نیاز به یک دولت الکترونیک است .دولت الکترونیک یکی از ضرورتهای جهان امروز اسـت که بسیاری از کشورها به دنبال ایجاد آن در کشور خود هستند .دولت الکترونیکی عبارت از اسـتفاده سـازمانهـای دولتی از فناوریهای جدید اطلاعاتی و ارتباطی جهت ارایه و توزیـع خـدمات و اطلاعـات بـه صـورت بـه هنگـام و شبانه روزی در کمترین زمان ،با کمترین هزینه و بالاترین کیفیت به شهروندان ،بخشهای تجاری و تولیدی و سایر مشتریان دولت میباشد به گونهای که آنها از طریق سیستمهای کامپیوتری بتوانند با دولت ارتباط برقـرار کننـد و مشارکت بیشتری در اداره امور دولتی و فرایندها و نهادهای مردمسالار داشته باشند.
با تکیه بر فلسفه بازاریابی ،مهمترین مزیت بانکداری الکترونیک افزایش سطح رضایتمندی مشتریان بانکها اسـت، نتیجه این رضایتمندی ارتقا سطح وفاداری و ایجاد رابطهای اثربخش و بلندمدت میان بانک و مشتری اسـت البتـه باید توجه داشت اگر بانکها بخواهند سطح رضایتمندی استفاده کنندگان از خدمات الکترونیـک خـود را افـزایش دهند باید به ادراکات آنان در مورد ستانده که همان کیفیت خدمات الکترونیکی اسـت و ثبـات آن در طـول زمـان توجه نمایند.
مهمترین ویژگیه ای بانکداری الکترونیک این است که در رابطه بین بانک و مشـتری ،موقعیـت فیزیکـی بانـک یـا مشتری نقشی ندارد و وابستگی نداشتن به موقعیت فیزیکی ،علاوه بر این که زمینه رقابت بین بانکها را تغییر داده و نقش فاصله مکانی از بانک را در هزینه نهایی ارایه خدمات بانکی به مشتری از بین میبـرد دو پیامـد عمـده دارد
اول این که امکان مبادله خدمات مالی در بازارهای خرد کشورهای مختلف را فراهم میسازد ،دوم این که بانکهای مجازی می توانند موقعیت فیزیکی خودشان را بدون این که تغییری در ارتباط خود با مشتریانشـان ایجـاد کننـد، تغییر دهند بنابراین بانکهای مجازی در مقایسه با بانکهای سنتی انعطـافپذیرترنـد و نسـبت بـه تغییـر شـرایط اقتصادی یا مقررات قانونی ،به سرعت واکنش نشان میدهند و میتوانند از کشوری به کشور دیگر نقل مکان کنند.
امروزه تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات بازوی اقتصادی و اجتماعی و پیشـرفت فرهنگـی در کشـورهای مختلـف بـه شمار میرود .استفاده از این تکنولوژی در جهت حل معضلات پیش روی کشورها و شـهرها در همـه سـطوح دیـده میشود.دانشمندان و پژوهشگران به طور خستگی ناپذیری در حال تلاش برای ارتقای سـطح تکنولـوژی اطلاعـات، استفاده ها و فواید آن در زندگی روزمره انسانها میباشند .یکی از دستاوردهای مهم فنآوری اطلاعات و ارتباطات می باشد
(Information and Communication Technology) ICTـ
بانکداری الکترونیک برگرفته از ICTدر زمینه اقتصادی ،اجتماعی ،فرهنگی و حتی سیاست و مـذهب کاربردهـای فراوان دارد .درخشیدن اینترنت در جهان تبلیغات در دهه های اخیر نه تنها روشهای قدیمی تجارت را تحت تـاثیر قرار داده و آن را عوض نموده است ،بلکه به مقرون بصرفه بودن از نوع بهترین وجه آن ،دستیابی پیدا کرده است.
امروزه در نیازهای مصرف کنندگان تغییر و تحولاتی شگرف بوجود آمده است و بخش گستردهای از این تغییـرات در گرو تحولات تکنولوژیکی و فناوری اطلاعات میباشد .البته سازمان ها و نهادها نیز از ایـن تغییـرات گسـترده در امان نبوده و کم و بیش از تغییرات بنیادین الکترونیکی بهرهمند شدهاند.امروزه کمتر شخصی را میتوان یافت که با موضوع بانکداری الکترونیک آشنایی نداشته باشد .رشد روزافزون فن آوری بخصـوص فنـاوری اطلاعـات در جهـان، موانع و مشکلات زمانی و مکانی مرتبط به امور تجاری را کاهش داده و دستیابی عمومی مردم بـه اینترنـت سـبب
شده امکان تجارت و کسب و کار از طریق اینترنت و یا به عبارتی بانکداری الکترونیک و کسب و کار الکترونیکـی از جایگاه ویژهای در کشورهای توسعه یافته برخوردار شود.
بانکداری الکترونیک به دلیل سرعت ،کارآیی ،کاهش هزینهها و بهره برداری از فرصتهای زودگذر عرصه جدیـدی را در رقابت گشوده است .بروز پدیده نوین مبادله الکترونیکی اطلاعات از طریق شبکه های مختلف خصوصـا شـبکه اینترنت از یک سو و طرح دهکده جهانی از سوی دیگر ،عملا تحول گسـتردهای در قلمـرو بانکـداری ایجـاد نمـوده است .بازتاب این دگرگونی در تجارت بین المللی باعث گردیده دسترسی آسـان و مطمـئن بـه اطلاعـات و برقـراری ارتباط سریع به بازارها از اهمیت ویژه و حساسیت خاصی برخوردار گردد .بهرهمندی از امکانات و فنون جدید تبادل اطلاعات تاثیر مستقیم و موثر در روان سازی و تسهیل امر بانکداری داشته است.
از جمله مزایا و سودمندی های بانکداری الکترونیکی را میتوان در تصمیمگیری ها و برنامهریـزیهـای مناسـب و دقیق ،حذف مقررات محدود کننده ،آسان سازی ارتباط میان عوامـل داد و سـتد ،بکـارگیری سیسـتمهـای اطـلاع رسانی و آگاه کننده ،فراهم آوردن فضای رقابت بـرای تمـامی اسـتعدادها ،جلـوگیری از اتـلاف وقـت شـهروندان، پیشگیری از تهدید شدن و به خطر افتادن سلامت جسمانی و روانی شهروندان ناشـی از تصـادفات درون شـهری و بین شهری ،کمک به تلطیف هوا و کاهش آلودگی هوا ،پاسخگویی سریع با قدرت بالا ،امکان رفع اشـتباه و جبـران خسارت های مختلف ،بخشی از سودمندیهای کاربست بانکداری الکترونیـک بـه شـمار مـیرونـد.روش بانکـداری الکترونیک معروف به بانکداری بدون کاغذ ،صرفه جویی در زمان ،هزینه ها و نیروی انسانی را به دنبال داشته است و شاخصهای بهره وری را توانسته است افزایش دهد ،اما این شیوه هنوز در کشور ما جایگاه واقعی و مطلوب خـود را بدست نیاورده است.
این موضوع در شهرهای بزرگتر کمتر به چشم میخورد و تقریباً برخی امور زندگی در ابعاد مختلف توسط اینترنت و تکنولوژیهای مدرن انجام میگیرد .اما در شهرهای کوچکتر و محروم از امکانات ،کاربست بانکداری الکترونیکی با موانع و چالشهای بیشتری همراه میباشد .در سالیان اخیر فروشگاهها و مراکز خرید ،ادارات ،سازمانها ،دانشگاهها و مدارس ،کتابخانهها و پژوهشکده ها و بسیاری دیگر از امـاکن سـعی کـرده انـد کـه کالاهـا و خـدمات مـورد نیـاز شهروندان را در قالب بانکداری الکترونیک ارایه نمایند ،اگرچه همواره در این مسیر با چالشها و فراز و نشیب هـای متعددی مواجه گشتهاند.
براساس برآوردی که از هزینه های ارائه خدمات و محصولات بانکی به مشتریان توسط چند بانک خارجی و داخلـی عمل آمده است)
صرف حضور مشتری در شعبه برای بانک هزینه آور است .توسعه خدمات الکترونیک مبتنی بـر بانکـداری جـامع امکان کنترل لحظه ای سود و زیان و روند جذب منابع و اعطای تسهیلات فراهم می آورد.بنـا بـراین فـراهم آوردن امکانات بانکداری متمرکز الکترونیک در دراز مدت سبب کاهش چشم گیر هزینه ها خواهد بود.
جهت پیاده سازی بانکداری الکترونیک در کشور هم اکنون بانکها دچار مشکلات و چالشهایی می باشند که در حال حاضر برخی مشکلات موجود بر سر راه توسعه بانکداری متمرکز الکترونیک( (core bankingعبارت اند از:
-1دشواری دسترسی و خرید نرمافزارها و تجهیزات سخت افزاری خارجی.
-2دشواری انطباق نرم افزارهای خارجی با عملیات بانکی داخلی.
-3عدم طراحی و تهیه نرمافزار core bankingبانک های دولتی داخل ،و عـدم تطـابق بـا اسـتانداردهای جهانی core bankingبانکهایی دولتی که اقدام به طراحی و تهیه آن را بعمل آورده اند.
-4دشواری جذب و نگهداری نیروهای متخصص در این زمینه.
-5دشواریهای ناشی از عدم شناخت مدیران ،دستگاههای ناظر و بازرس و تمامی مشتریان.
-6محدودیتهای ناشی از آیین نامههای معاملاتی و ارائه سیاستها و الزامات متعدد سازمانهای ناظر که اعمال تغییرات مداوم باعث از بین رفتن یکپارچگی سیستم می گردد.
از سوی دیگر عدم پوشش مخابراتی در همه نقاط کشور ،کنـدی توسـعه شـبکه زیرسـاخت ،ارایـه نشـدن خدمات پشتیبانی به صورت شبانه روزی ،ارایه نشدن خدمات مخـابراتی متناسـب بـا کیفیـت مـورد نیـاز عملیات بانکی و بالابودن میانگین زمان تعمیرخرابی با توجه به حساسیت سامانههای بانکی ،رعایت نشـدن دقیق SLAاز سوی شرکت مخابرات و پایین بودن قابلیت اطمینان ارتباطات شبکهای موجود (اختصاصی نبودن شبکه) از جمله موانع و چالشهای شبکه ارتباطی بانکها ذکر شده است.