موسیقی درمانی
اصواتی که در طول حیات انسان در فضا شناور هستند میتوانند مفید یا مضر باشند. به هر حال بشر به وجود این اصوات عادت می کند و حتی به آنها نیاز دارد. چنانچه در فضا که صوتی وجود ندارد باعث ناراحتی فضانوردان می شود از جمله اصوات مفید ضربان قلب مادر است، قطع ضربان قلب مادر بزرگترین علت اضطراب نوزادان می باشد و دوباره در آغوش گرفتن توسط مادر موجب آرامش نوزادان می گردد. از جمله اصوات موزون که در طول زندگی بشر به دلیل ریتم و وزن موجب آرامش می شود موسیقی است. به همین جهت سالهاست که محققین و پزشکان درصدد استفاده از این اصوات برای درمان هستند. طبعا هر موسیقی برای هر جامعه و هر فردی مناسب نمی باشد و موسیقی مناسب است که میتواند هیجانات را کنترل کند.
موسیقی درمانی و مراقبت های کلینیکی، درمانهای مکمل یکدیگرند.
موسیقی به عنوان درمان:
موسیقی درمانی به بهره گیری از روش های روان شناسی و اثرات بدنی گوش دادن به موسیقی اطلاق می شود. این روش معمولا به عنوان یک درمان موقتی طبقه بندی شده است و همچنین به عنوان یک درمان جانی در کنار درمان دارویی به کار می رود. شواهد گوناگونی وجود دارد که موسیقی را به عنوان یک درمان ارزشمند پیشنهاد می کند.
موسیقی درمانی ICU
انت کولن در سال 1992 نرس بخش مراقبت های ویزه در بیمارستان سن جرج لندن بود، او مدت دو سال در بخش مراقبت های ویژه ICU بزرگسالان کارکرده و با 100 بیمار در وضعیت بحرانی سروکار داشته است. او در حال حاضر در دانشگاه سن جیمز کار می کند. پژوهشی که در سال 1994 میلادی در بخش مراقبت های ویژه (ICU) بزرگسالان به عمل امد چنین گزارش می کند که موسیقی به سطوح اگاهی نفوذ می کند، زمانی که حرف زدن و ارتباط بی تاثیر است. موسیقی به بیمارانی که در خود فرو رفته اند و احساس تنهایی شدید می کنند کمک می کند که در خلال درد و ناراحتی به سطحی از آگاهی به واقعیت ها و برقراری ارتباط با افراد برسند.موسیقی درمانی در بسیاری از زمینه ها استفاده شده است. برای مثال : در کاهش رفتار ناهنجار افرادی که ناتوانی در یادگیری و حرکت دارند نتیجه مثبت داده است. بدین معنی که ریتمیک بودن موسیقی انجام یک سری فعالیت های بدنی مانند کارهای روزمره در افراد با مشکلات یادگیری را آسان می کند و در ایجاد انگیزه به فعالیت و یادگیری در این گونه افراد بسیار مفید است. مثلا بزرگسالان و کودکانی که در انجام یک سری فعالیت های بدنی مانند لباس پوشیدن – ورزش کردن و یا نوشتن مشکل دارند میتوانند با ریتم موسیقی این مشکل را حل کنند.
به نظر می رسد جلسه آوازخوانی برای افراد پیر به انها کمک می کند با واقعیت ها در تماس باشند. حضور در این جلسات و برقراری ارتباط با اعضاءگروه آوازخوان به افراد پیر و منزوی که احساس تنهایی میکنند کمک می کند تا بتوانند از عهده انجام کارهای خودشان برآیند و در نتیجه به راحتی میتوانند در وقایع عادی اجتماعی شرکت کنند.
سیستم اعصاب مرکزی (مغز ) طوری ساخته شده است که به محرک های موزیکال پاسخ های مثبت و مناسب می دهد و موجبات استفاده از این روش درمانی را فراهم می سازد. وقتی اطلاعاتی از طریق یکی از حواس پنجگانه به ما می رسد شبکه عصبی پیچیده ای آن را از فیلتر عبور داده و به مغز انتقال میدهد و به عبارت دیگر این دستگاه به عنوان یک صافی برای اطلاعاتی که از طریق حواس به ما می رسد عمل می کند.
مکانیزم تاثیر موسیقی در بهبود بیماران چندان شناخته شده نیست اما تحقیقات متعدد نشانگر آن است که تالاموس مهم ترین غذه مستقر در مغز محرک های موزیکال را دریافت می کند و این علایم را به وسیله سیستم عصبی به مغز انتقال می دهد و به صورت یک کارکرد خودکار به طور اعم روی مغز و به طور اخص روی هوشف حافظه و قوه تخیل نفوذ می کند، این عملکرد مغز در مقابل موسیقی به دلیل پاسخ غده ( سه نوبری ) یا هیپوفیز است، این غده از تالاموس فرمان دریافت می کند و به محرک های موزیکال و ریتم و وزن موسیقی پاسخ مثبت می دهد و موجب ترشحاتی می گردد که نقاط مختلف بدن انسان را جهت کارکرد طبیعی رهنمون می سازد. وقتی محرک های موزیکال به مغز می رسد. غده هیپوفیز به ان پاسخ مثبت می دهد که نتیجه این آزادسازی اندرفین است. آندرفین ارام بخشی است طبیعی که درد را تسکین می دهد، لذا موجب می شود نیاز بیماران در حال دریافت موسیقی درمانی به داروهای دردزدایی پایین بیاید. این ماده در زمان آرامشی که توسط موسیقی به دست می آید در تمام نقاط بدن تشرح می گردد. همچنین به هنگام ترس، بی قراری و اضطراب ماده ای به نام کاتوکولومین ها و یا به عبارتی اندرنالین ها و نورادرنالین از غدد فوق کلیوی ترشح می شود که این ماده موجب بالارفتن فشار خون و ضربان قلب می گردد و شگفت انگیز است که موسیقی آزادسازی این ماده اضطراب زا را کاهش میدهد و در نتیجه عملکرد آن در بدن، فشارخون و ضربان قلب پایین می آید.
تحقیقاتی روی دو دسته از بیماران به عمل آمده و تاثیر موسیقی برای درمان مورد بررسی واقع شده است. این مقایسه کوچک در این تحقیق نشان داده گروهی از بیمارانی که 48 ساعت بعد از عمل جراحی موسیقی دریافت کرده بودند در مقایسه با گروه دوم که در چنین شرایطی هیچ چیز دریافت نکرده بودند، کاهش فشارخون، ضربان قلب برای گروه اول کاملا محسوس بود. استفاده از موسیقی درمانی در بیماران با تشخیص (MI) سکته قلبی که با مشکلات قلبی روبرو هستند و در CCU بستری می باشد نیز بسیار موثر است و روی انها مانند بیماران بستری در ICU عمل می کند و ضربان قلب و فشار خود را نیز پایین می آورد و به نظر می رسد که چنین بیمارانی پس از درمان با موسیقی مشکلات کمتر از حد انتظار تحمل می کنند. سولی ون ( نویسنده مقاله کشف راههای موزیکال در بخش مراقبتهای ویژه ) در یک سخنرانی امکان نقش موسیقی درمانی را در ICU شرح داد، او نتیجه گیری کرد که در ارتباط با مراقبت ویژه موسیقی به دلیل داشتن اثرات فیزیولوژیکی بسیار مناسب است. اگرچه به شرایط بیمار بستگی دارد اما حتی با شرایط متغیر و با وود عوامل گوناگون نتیجه همیشه مناسب و مفید است. بخش مراقبتهای ویژه یکی از هولناک ترین و پرخطرترین محیط بیمارستان است. با این حال در این بخش موسیقی به عنوان ابزار ایجاد ارتباط برای بیمار به شمار می رود از طرف دیگر باید روی بیماریهای آرام و ناآرام هم مورد بررسی قرار گیرد. موسیقی ممکن است یک امتیاز بالایی برای دلداری بیمارانی که احساس تنهایی می کنند داشته باشد و به کاهش اضطراب آنها کمک می کند.
استفاده از روش موسیقی درمانی در بخش های مختلف درمانی به طرق مختلف صورت می گیرد. یکی از راههای موسیقی درمانی استفاده از گوشی خصوصی برای هر یک از بیماران می باشد که متاسفانه روشی است بسیار گران. ولی ساخت یک لابراتوار مجهز به ضبط و پخش میتواند کاربرد بهتری با هزینه کمتر برای هر بخش درمانی داشته باشد. برای موثر بودن موسیقی درمانی ترتیب دادن موسیقی مناسب بسیار حائز اهمیت است. جهت تاثیر مثبت موسیقی در بیمار باید سعی شود از موسیقی مناسب که توسط متخصصین برگزیده شده استفاده شود و قویا تاکید می شود که موسیقی نباید تم یکنواخت داشته باشد تا بیمار مجبور نباشد که مدام به یک نوا گوش دهد. باید به موسیقی فاصله ای منظم داده شود تا شنیدن موسیقی برای بیمار کسالت اور نشود، اگر شرایط استفاده مناسب از موسیقی رعایت شود میتواند از آسیبهای احتمالی که ممکن است متوجه بیمار گردد جلوگیری کند در غیر این صورت ممکن است موجب ناکامی و بالارفتن اضطراب بیمار گردد. بنابراین بیمار نباید برای دوره های ممتد از گوشی برای شنیدن موسیقی استفاده کند، زیرا ممکن است فشارهای عصبی باعث عوارض جانی گردد و بیمار ابراز ناراحتی نماید.
درگاه پرداخت ePayBank.ir از این گزارش چنین نتیجه گیری کرد که:
موسیقی اثرات درمانی ضد اضطراب دارد. موسیقی به همان خوبی که در کاهش ضربان قلب و فشار خون عمل می کند، روی بیماران بستری در بخش مراقبت های ویژه ICU موثر است و موجب برقراری ارتباط می گردد، میتواند مسکن و دردزای خوبی نیز باشد.
این روش به عنوان بهترین نوع برقراری ارتباط بین بیمار و پرستار در مراحل بحرانی به شمار می رود، حتی اگر فرض شود که نتیجه اثرات جانبی موسیقی به عنوان درمان بسیار ناچیز باشد.
امید است که در آینده با تحقیقات وسیع تر بیشتر به ارزش اثرات موسیقی به عنوان درمان سنتی در بخش مراقبتهای ویژه ICU پی برده شود و کارکرد بهینه این، روش درمانی مورد تایید واقع گردد.
