آشنایی با مفاد و مقررات قانونی مالیات بر درآمد مشاغل
مالیات بر درآمد مشاغل چیست؟
کسبه، اصناف، صنعت گران و سایر افرادی که به صورت شخص حقیقی بابت درآمد حاصل از اشتغال به مشاغل آزاد و بطور انفرادی یا با مشارکت مدنی فعالیت دارند به تفکیک بندهای الف، ب و ج ماده 96 قانون مالیات های مستقیم (ق.م.م) مشمول مالیات بر درآمد مشاغل می باشند.
با درج آگهی در سایت آگهی و نیازمندی آگهی شهر من کسب و کار خود را رونق خواهید بخشید
ارایه درگاه پرداخت بانکی ePayBank.ir برای وب سایتها و وبلاگ های ایرانی و خارجی
تکالیف مودیان
- صاحبان مشاغل مکلفند چهار ماه از تاریخ شروع فعالیت، مراتب را کتبا به اداره امور مالیاتی محل شغل خود اعلام نمایند و دفترچه ثبت نام دریافت و با تکمیل آن، نسبت به تشکیل پرونده اقدام نمایند. ( به استثناء صاحبان مشاغلی که برای آنها از طرف مراجع ذیربط پروانه یا مجوز فعالیت صادر گردیده است).
- صاحبان مشاغل می بایست نسبت به ثبت نام الکترونیکی و دریافت شماره اقتصادی به منظور بهره مندی از خدمات الکترونیکی نوین اقدام نمایند. لذا باید با مراجعه به نشانی www.tax.gov.ir و پس از انجام مراحل پیش ثبت نام، نام کاربری و رمز عبور دریافت و در نهایت مراحل ثبت نام خود را کامل نمایند. مودیانی که مراحل ثبت نام الکترونیکی خود را کامل نمایند، از مزایای تسهیلات خدمات الکترونیکی نظیر : امضای الکترونیکی در فرایندهای مالیاتی، پرداخت الکترونیکی و تسلیم الکترونیکی اظهارنامه های مالیاتی و … برخوردار خواهند گردید.
- تمامی صاحبان مشاغل مکلفند اظهارنامه مالیاتی مربوط به فعالیت های شغلی هر سال خود را تا آخر تیرماه سال بعد به اداره امور مالیاتی محل شغل خود تسلیم و مالیات متعلق را به نرخ ماده 131 (ق.م.م) پرداخت نمایند.
- محل تسلیم اظهارنامه مودیانی که شغل ثابت ندارند، اداره امور مالیاتی محل سکونت آنها می باشد.
- صاحبان کارگاه ها و واحدهای تولیدی که دارای دفتر، فروشگاه و شعبه در سایر محل ها هستند، می بایست اظهارنامه مربوط به تمامی فعالیت های انجام شده را به اداره امور مالیاتی محل استقرار کارگاه یا واحد تولیدی، تحویل نمایند.
- اظهارنامه مالیاتی مشاغل شامل ترازنامه و حساب سود و زیان یا حساب درآمد و هزینه یا خلاصه درآمد و هزینه حسب مورد، خواهد بود.
- براساس ماده 121 قانون برنامه پنج ساله توسعه، صاحبان مشاغل براساس اولویت، از اول سال 1392 ملزم به نصب و راه اندازی و استفاده از سامانه های صندوق فروش ( مکانیزه فروش ) گردیده اند.
ماده 95 قانون مالیات های مستقیم، تکلیف صاحبان مشاغل مختلف را در خصوص نگهداری دفتر و اسناد و مدارک مثبته در سه گروه به شرح ذیل مشخص نموده است:
الف – مشاغل بند الف ماده 96 ق. م.م
شاحبان مشاغلی که مکلف به ثبت فعالیت های شغلی خود در دفاتر روزنامه و کل موضوع قانون تجارت هستند، مانند : بازرگانان، صاحبان موسسات حسابرسی، مهندسی، تبلیغاتی و بازاریابی، حمل و نقل موتوری ، ….، صاحب کارخانه ها و واحدهای تولیدی، بیمارستان ها، متل ها و هتل ها، مراکز آموزشی و …، بنکداران و عمده فروشی ها و …
ثبت و پلمپ دفاتر روزنامه و کل، در سال اول باید حداکثر تا 30 روز پس از شروع فعالیت و در سنوات آنی باید قبل از شروع سال مالیاتی ( شمسی ) با مراجعه و درخواست مودی، توسط اداره ثبت شرکتها و موسسات غیرتجاری مربوط انجام می شود.
ب – مشاغل موضوع بند ب ماده 96 ق.م.م
صاحبان مشاغلی که مکلف به ثبت فعالیت های شغلی خود در دفتر مشاغل ( درآمد و هزینه ) هستند. مانند: صاحبان کارگاه های صنعتی، مشاغل ساختمانی، مراکز فرهنگی، سینماها، مشاغل فیلمبرداری، میهمان سراها، دفاتر اسناد رسمی، آزمایشگاه ها، نمایشگاه های اتومبیل، تعمیرگاه های مجاز و …. سازندگان و فروشندگان طلا و جواهر و عاملان فروش و فروشندگان آهن آلات و دلالان و حق العمل کاران و …
نکته 1 : ثبت دفتر درآمد و هزینه، در سال اول باید حداکثر تا 30 روز پس از شروع فعالیت و در سنوات آتی باید قبل از شروع سال مالیاتی ( شمسی ) با مراجعه به اداره امور مالیاتی مربوط انجام شود.
نکته 2 : راهنمای تحریر و تنظیم این دفتر از سوی سازمان امور مالیاتی، در اختیار اتحادیه ها و مجامع امور صنفی قرار گرفته است.
ج- مشاغل موضوع بند ج ماده 96 ق.م.م
صاحبان مشاغلی که مشمول مقررات بند های (الف) و (ب) نیستند، مشمول بند (ج) بوده و ارائه صورت خلاصه وضعیت درآمد و هزینه طبق نمونه های تعیین شده از طرف سازمان امور مالیاتی برای انها کفایت می نماید.
- صاحبان مشاغل موضوع بند الف ماده 96 ق.م.م در صورت پرداخت موارد موضوع ماده (104) قانون مذکور، مکلفند در هر پرداخت، مالیات تکلیفی را کسر و ظرف مدت سی روز به حساب اعلام شده از سوی سازمان امور مالیاتی، واریز نمایند.
- اشخاص حقیقی موضوع بندهای الف و ب ماده 96 ق.م.م، مکلفند مطابق دستورالعمل موضوع ماده 169 مکرر ق.م.م ضمن صادر نمودن صورتحساب برای معاملات و درج شماره اقتصادی خود در تمامی صورتحساب ها، فرم ها و اوراق مربوط، فهرست معاملاتی خود را به صورت فصلی تا یک ماه پس از پایان هر فصل ترتیبات مورد نظر سازمان امور مالیاتی، به اداره امور مالیاتی ذیربط ارائه نمایند.
- پرداخت کنندگان حقوق هنگام هر پرداخت یا تخصیص آن مکلفند مالیات متعلق را طبق مقررات محاسبه و کسر و ظرف سی روز ضمن تسلیم فهرستی شامل نام و نشانی دریافت کنندگان حقوق و میزان آن، به اداره امور مالیاتی محل پرداخت نمایند.
رسیدگی و نحوه تعیین درامد مشمول مالیات مشاغل
- نحوه تعیین درآمد مشمول مالیات
الف – با قبولی دفاتر و یا قبولی درآمد مشمول مالیات مندرج در اظهارنامه : در صورت قبولی دفاتر ارائه شده از سوی مودی، درآمد مشمول مالیات به شرح ذیل محاسبه می شود
(استهلاک + هزنیه های قابل قبول ) – ( سایر درآمدها + فروش کالا و خدمات ) = درامد مشمول مالیات
ب- از طریق علی الراس : در موارد زیر، درآمد صاحبان مشاغل به صورت علی الراس تشخیص خواهد شد.
ب-1- در صورتی که تا موعد مقرر ترازنامه و حساب سود و زیان و یا حساب درآمد و هزینه و حساب سود و زیان، حسب مورد، تسلیم نشده باشد.
ب-2- در صورتی که مودی به درخواست کتبی اداره امور مالیاتی مربوط از ارائه دفاتر و یا مدارک حساب در محل کار خود خودداری نماید.
ب-3- در صورتی که دفاتر و اسناد و مدارک ابزاری برای محاسبه درامد مشمول مالیات، به نظر اداره امور مالیاتی، غیرقابل رسیدگی تشخیص داده شود، یا به علت عدم رعایت موازین قانونی و آئین نامه مربوط مورد قبول واقع نشود.
- سازمان امور مالیاتی میتواند برای برخی از اصناف و مشاغل و در نقاط مقتضی، در هر سال درامد مشمول مالیات تمام یا برخی از مودیان مشمول بند (ج) ماده 95 (ق.م.م) را با نظر اتحادیه مربوط تعیین و مالیات متعلقه را که قطعی خواهد بود، وصول نماید.
- سازمان امور مالیاتی میتواند در مورد بعضی از اصناف و مشاغل و در نقاط مقتضی، طبق اگهی منتشره در نیمه اول هر سال اعلام نماید که در سال بعد اظهارنامه های مودیان مزبور را که به موقع تسلیم نموده باشند، بدون رسیدگی قبول می نماید و فقط تعدادی را از طریق نمونه گیری و طبق مقررات رسیدگی خواهد نمود.
توجه : اشخاصی که طبق اعلام سازمان امور مالیاتی کشور در سال 1392 مکلف به ثبت نام برای دریافت شماره اقتصادی می شوند، در صورت عدم ثبت نام در مهلت تعیین شده، از کلیه معافیت ها و بخشودگی جریمه های مقرر در قانون مالیات های مستقیم و قانون مالیات بر ارزش افزوده در سال مربوط محروم می شوند.
معافیت مالیاتی و هزینه های قابل قبول
- معافیت مالیاتی
درآمد سالانه مشمول مالیات صاحبان مشاغل که اظهارنامه مالیاتی خود را در موعد مقرر تسلیم کرده اند تا میزان معافیت مالیات بر حقوق ( برای عملکرد سال 1391 معادل 66000000 ریال ) از پرداخت مالیات معاف و مازاد آن به نرخ ماده 131 (ق.م.م) مشمول مالیات خواهد بود.
نکته1: عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر موجب عدم برخورداری از معافیت مذکور می باشد.
نکته 2: براساس تبصره 2 ماده 119 قانون برنامه پنجساله توسعه، در طول اجرای برنامه ( 1390-1394) تسلیم اظهارنامه در موعد مقرر، شرط برخورداری از هرگونه معافیت مالیاتی است.
نکته3: در مشارکت های مدنی، شرکا حداکثر از دو معافیت استفاده خواهند کرد و باقیمانده سهم هر شریک جداگانه مشمول مالیات خواهد بود.
نکته4: شرکایی که رابطه زوجیت دارند به لحاظ استفاده از معافیت در حکم یک شریک تلقی می شوند و معافیت تنها به زوج تعلق می گیرد.
نکته5: با عنایت به حکم مالیاتی بند 51 قانون بودجه سال 1392 کل کشور، ( موضوع تبصره (2) ماده (119) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه ) شرط تسلیم اظهارنامه مالیاتی برای برخورداری از معافیت مالیاتی موضوع ماده 101 ق.م.م برای صاحبان مشاغل وسایل نقلیه، برای عملکردهای سالهای 1390،1391و 1392ف حذف گردیده است.
هزینه های قابل قبول ( در صورت قبولی دفاتر )
هزینه هایی برای تشخیص درامد مشمول مالیات، قابل قبول خواهند بود که :
- در حدود متکی به مدارک باشند.
- منحصرا مربوط به تحصیل درآمد موسسه در سال مالی مورد رسیدگی با رعایت حد نصاب های مقرر باشند.
برخی از هزینه های قابل قبول در ماده 148 ق.م.م عبارتند از :
- قیمت خرید کالای فروخته شده و یا قیمت مواد مصرفی در کالا و خدمات فروخته شده
- هزینه های استخدامی متناسب با خدمت کارکنان براساس مقررات استخدامی و به شرح بند (2) ماده 148 ق.م.م
- کرایه محل در صورتی که اجاری باشد.
- مخارج سوخت، برق، روشنایی، آب، مخابرات و ارتباطات
- مخارج حمل و نقل و هزینه های ایاب و ذهاب و انبارداری
- هزینه استهلاک دارایی های ثابت
- هزینه های انجام شده بابت خرید، نصب و راه اندازی دستگاه سامانه صندوق فروش ( pos مکانیزه فروشگاهی ) یا رایانه ( اعم از سخت افزار و نرم افزار ) برای مودیانی که ملزم به استفاده از سامانه موصوف شده اند، در اولین سال، قابل احتساب خواهد بود.
نکته 1- مالیات بر درآمد و ملحقات آن و سایر مالیاتهایی که به موجب مقررات پرداخت می شود و همچنین جرایمی که به دولت و شهرداری ها پرداخت می گردد، در قانون مالیاتی هزینه نبوده و قابل قبول نمی باشد.
نکته 2- برای مشاهده مشروح هزینه های قابل قبول به ماده 148 ق.م.م مراجعه شود.
مراجع حل اختلاف مالیاتی
در مواردی که مودی نسبت به برگ تشخیص مالیات ابلاغ شده، معترض باشد، میتواند ظرف سی روز از تاریخ ابلاغ شخصا یا به وسیله وکیل تام الاختیار خود به اداره امور مالیاتی مراجعه و با ارائه دلایل و اسناد و مدارک کتبا تقاضای رسیدگی مجدد نماید.
در صورتی که مسئول مربوط دلایل و اسناد و مدارک ابرازی را در تعدیل درامد، موثر تشخیص دهد و نظر او مورد قبول مودی قرار گیرد، مراتب پشت برگ تشخیص منعکس و به امضاء مسئول مربوط و مودی رسیده و درآمد مشمول مالیات تعیین شده قطعی می گردد.
- هرگاه دلایل و اسناد و مدارک ابرازی در رد یا تعدیل درامد مندرج در برگ تشخیص موثر واقع نگردد، پرونده به هیات حل اختلاف مالیاتی ارجاع خواهد گردید و رای هیات با اکثریت آراء قطعی و لازم الاجراست. مگر اینکه ظرف مدت 20 روز از تاریخ ابلاغ رای از طرف ماموران مالیاتی مربوط یا مودی، مورد اعتراض کتبی قرار گیرد که در این صورت پرونده جهت رسیدگی به هیات حل اختلاف مالیاتی تجدید نظر محول خواهد شد. در این مرحله مودی مکلف است مقدار مالیات مورد قبول را در همان مهلت مقرر پرداخت و نسبت به مازاد بر آن اعتراض خود را تسلیم نماید.