استراتژی رقابتی تکنیکهای تحلیل صنعت و رقبا مایکل پورتر

استراتژی رقابتی

در حال حاضر شرایط فعلی اقتصاد جهانی به گونهای است که اغلب کشورها به دنبال دستیابی به جایگاهی رقابتی در سطح بین المللی هستند. به طور سنتی رقابت یک عنصر ایستا و موفقیت و یا شکست در آن به عنوان تولید وابسته است.

آیا میخواهید در فضای رقابتی بازار خدمات خود را معرفی کنید؟ در MyCityAd.ir درج اگهی کنید

مزیت رقابتی سایت درج اگهی نیازمندی تبلیغات MyCityAd.ir در این هست که وقتی آگهی ایندکس می شود در صفحات ابتدایی گوگل دیده می شود. حال ممکن است که اصلا شرکت صاحب ان آگهی در زمینه بهینه سازی سایت خویش هیچ اقدام موثری نکرده باشد ولی از طریق MyCityAd.ir شانس این را میتواند داشته باشد که خدمات خود را در Google معرفی نماید.

برای دریافت وجه خرید و فروش خود میتوانید در درگاه پرداخت ePayBank.ir عضویت داشته باشید.

لیکن در دنیای امروزی و مدرن، رقابت یک عامل پویا است و تکنولوژیهای نوین محصولات جدید، مرزبندیهای جدید بازار، فرآیندهای تولیدی جدید و مفاهیم جدید مدیریتی منجر به شکل گیری، تغییر و یا حتی از بین بردن مزیت رقابت صنعتی ملی میشود.

تجربیات کشورهایی همچون چین و ژاپن نشان میدهد تنها دلیل موفق شدن این کشورها، توانایی آنها در پیشی گرفتن از مفهوم مزیت نسبی ایستا است. کشورهای فوق از طریق نوآوریهای علمی و تکنولوژیکی، بزرگ کردن مقیاس تولید و توسعه تجارت خارجی توانستند بر محدودیت های موجود در منابع خود غلبه نمایند. این کشورها به این درک نائل گردیدند که مزیت نسبی میتواند از طریق افزایش مهارتها، سرمایه و نیروی کار ایجاد شود و با اصلاح ساختار میتوان محیطی را ایجاد کرد که به سوی توسعه اقتصادی پیش رود. در این زمینه باید توجه داشت که نمیتوان به داشتن تنها یک مزیت رقابتی همانند نیروی کار ارزان اکتفا کرد، چرا که این مزیت با حضور کشوری که دارای نیروی کار ارزان تر است از بین خواهد رفت و بنابراین باید به دنبال وضعیت بادوام و باثبات در مزیت رقابتی بود.

امروزه استراتژی رقابتی و شاخه های محوری آن در مورد تحلیل صنعت، تحلیل رقبا و تعیین موقعیت استراتژیک به عنوان بخشی پذیرفته شده از فعالیت مدیریتی محسوب می شوند.

استراتژی رقابتی ارائه دهنده چارچوبی غنی برای شناسایی عوامل زیربنایی رقابت در صنایع بوده است. این عوامل زیر بنایی در پنج گروه قرار میگیرند. چارچوب مذکور تفاوت های عمده موجود در بین صنایع و چگونگی تکامل آنها را نشان میدهد و همینطور به شرکتها کمک میکند تا به موفقیتی منحصر به فرد دست یابند. استراتژی رقابتی، ابزارهایی را برای شناخت توان و میزان ناهمگنی صنایع و شرکتها به دست میدهد.  هر شرکتی که در یک صنعت رقابت میکند دارای استراتژی رقابتی خواه آشکار یا ضمنی است. اهمیت خاصی که امروزه شرکتهای مختلف در آمریکا و دیگر کشورها برای تدوین استراتژی قائل هستند، مبین این عقیده است که در فرآیند آگاهانه تدوین استراتژی فواید ارزشمندی نهفته است. از جمله فواید این است که انتخاب استراتژی( اگر نتواند

فعالیت های بخشهای اجرایی را تضمین کند) حداقل به مدیران شرکت این اطمینان را میدهد که سیاستهای این بخشها دارای هماهنگی بوده و در راستای اهداف معینی باشند.

مروری بر روش کلاسیک تدوین استراتژی

اصولاً، تدوین یک استراتژی رقابتی به معنای ارایه فرمولی گسترده برای تبیین چگونگی رقابت در یک کسب و کار، تعیین اهداف و اینکه چه سیاستهایی لازم هستند تا آن اهداف محقق شوند، میباشد در این قسمت مروری خواهیم داشت بر روش کلاسیک تدوین استراتژی که در این زمینه به صورت نوعی استاندارد درآمده است.  استراتژی رقابتی ترکیبی از اهداف نهایی میباشد که شرکت سعی در رسیدن به آنها را دارد.

تصویر اول که میتوان آن را «چرخ استراتژی رقابتی» نامید، روشی برای نشان دادن جنبههای کلیدی استراتژی رقابتی بر روی یک صفحه است. در مرکز چرخ اهداف شرکت قرار دادند، که تعریف گسترده از چگونگی رقابت و اهداف خاص اقتصادی و غیر اقتصادی آن می باشد. پرههای چرخ، سیاستهای عملیاتی کلیدی هستند که شرکت با بکارگیری آنها برای رسیدن به اهداف تعیین شده تلاش میکند. بسته به ماهیت کسب و کار، مدیریت ممکن است مفاهیم این سیاستهای عملیاتی را با دقت و موشکافی بیشتر یا کمتر تفصیل کند. درست همانند یک چرخ، پرهها (سیاستها) باید از محور ( اهداف) منشعب شوند و منعکس کننده محور باشند، و همین طور خود پرهها نیز باید با همدیگر مرتبط باشند، در غیر این صورت امکان گردش چرخ وجود ندارد.

در وسیعترین سطح، تدوین استراتژی رقابتی مستلزم توجه به چهار عامل کلیدی است که تعیین کننده محدوده عملکرد موفقیت آمیز شرکت میباشد. نقاط ضعف و قوت نمودار، داراییها و مهارتهای شرکت نسبت به رقبای آن است که شامل منابع مالی، وضعیت فناوری، شناخته شدن از طریق علائم تجاری و غیره میباشد. ارزشهای اختصاصی یک سازمان، انگیزه و نیازهای بخشهای کلیدی مدیریت اجرایی و پرسنلی است که باید استراتژی انتخاب شده را اجرا نماید. نقاط قوت و ضعف به همراه ارزشها تعیین کننده محدودیتهای درونی برای استراتژی رقابتی یک شرکت هستند که باید به طور موفقیت آمیز توسط شرکت به کار گرفته شوند. حدود بیرونی به وسیله صنعت و محیط بزرگتر تعیین میشود. فرصتها و تهدیدهای موجود در یک صنعت تعیینکننده محیط رقابت با خطرات در انتظار و پاداشهای بالقوه آن می باشند. انتظارات جامعه منعکس کننده اثرات سیاستهای دولت ، ملاحظات اجتماعی ، شرایط متغیر و بسیاری عوامل دیگر بر فعالیت شرکت است. باید قبل از شروع یک کسب و کار به صورت مجموعهای واقعی و قابل پیاده سازی از اهداف و راهکارها ، این چهار عامل مورد توجه قرار گیرند.

فرآیند تدوین استراتژی رقابتی

الف. در حال حاضر کسب و کار چکار میکند؟

1. شناسایی

استراتژی آشکار یا ضمنی که در حال حاضر وجود دارد کدام است؟

2. پیش فرضهایی تلویحی

چه فرضهایی در مورد موقعیت نسبی شرکت، نقاط ضعف و قوت آن ، جهتگیریها و گرایشات صنعت باید لحاظ شوند تا استراتژی شرکت منطقی بنظر آید؟

ب. چه اتفاقاتی در محیط در حال افتادن است؟

1. تحلیل صنعت

عوامل کلیدی موثر موفقیت در رقابت و فرصتها و تهدیدهای عمده صنعت کدامند؟

2. بررسی رقیب

تواناییها و محدودیتهای رقبای موجود و بالقوه کدامند و اقدامات احتمالی آنها در آینده چیست؟

3. تحلیل اجتماعی

عوامل اجتماعی و دولتی و سیاسی مهم که در ایجاد فرصتها یا تهدیدها نقش دارند کدامند؟

4. نقاط ضعف و قوت

با توجه به بررسی صنعت و رقبا، نقاط قوت و ضعف شرکت در مقایسه با رقبای موجود و آینده کدامند؟

ج. کسب و کار چه فعالیتهایی را باید انجام دهد؟

1. آزمایش پیش فرضها و استراتژی

چگونه پیش فرضهای موجود در استراتژی جاری با تحلیل های انجام شده در قسمت ب مقایسه می شوند؟ استراتژی چگونه به آزمایشهای انسجام جواب میدهد؟

2. جایگزینهای استراتژیک

با توجه به تحلیل فوق جایگزین های استراتژیک احتمالی کدامند؟ ( آیا استراتژی جاری یکی از اینها است؟)

3. انتخاب استراتژیک

کدام گزینه استراتژیک بهتر از سایرین موقعیت شرکت را به فرصتها و تهدیدهای بیرونی ربط میدهد.